اختلال در یادگیری چیست؟
ناتوانی و اختلالات یادگیری یک اصطلاح جامع برای طیف گسترده ای از مشکلات یادگیری است.اختلال در یادگیری با هوش و یا انگیزه شخص ارتباطی ندارد.دانش آموزان و کودکانی که در یادگیری دچار اختلال هستند تنبل و یا خنگ نیستند،در حقیقت بهره هوشی این افراد نیز مانند سایر افراد است و تنها نحوه عملکرد مغز آنها متفاوت است و این تفاوت در نحوه دریافت و پردازش اطلاعات تاثیر می گذارد.به عبارت ساده کودکان و بزرگسالان دارای اختلالات یادگیری،متفاوت از دیگران می بینند،می شنوند و درک می کنند که این موضوع می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در یادگیری اطلاعات و مهارت های جدید و استفاده از آن ها شود.
شایع ترین انواع اختلالات یادگیری شامل مشکلات مربوط به خواندن،نوشتن،ریاضیات،استدلال،گوش دادن و صحبت کردن است.در حالی که هرکودکی هر از گاهی با مشق شب و دروس مرتبط مشکل دارد اما اگر حوزه خاصی از یادگیری به طور مداوم دچار مشکل باشد و مشکل ساز شود این موضوع ممکن است نشان دهنده یک اختلال یادگیری باشد.
آیا کودکان دارای ناتوانی در یادگیری می توانند موفق شوند؟
مواجهه با این احتمال که فرزند شما اختلال یادگیری داشته باشد دشوار است.هیچ والدینی نمی خواهند که رنج فرزندانشان را ببینند.
ممکن است پس از این که متوجه شوید فرزندتان دچار اختلالات یادگیری است تمام مدت به این که آینده او چگونه خواهد بود و یا چگونه باید از پس مدرسه و دروس خود بر بیاید فکر کنید و یا حتی ممکن است تمام مدت فکر شما درگیر این موضوع باشد که ممکن است به فرزندتان کندذهن نیز گفته شود و یا او را به مدارس کودکان استثنایی بفرستند.
اختلالات یادگیری
علام و نشانه های ناتوانی و اختلال در یادگیری:
اختلالات یادگیری در هرکودک متفاوت است.ممکن است یک کودک با خواندن و هجی کردن مشکل داشته باشد در حالی که دیگری عاشق کتاب است اما ریاضی را نمی تواند درک کند.کودک دیگری ممکن است در درک آنچه دیگران می گویند و در مکالمات دچار مشکل باشد.مشکلات می توانند بسیار متفاوت باشند اما همگی آن ها اختلالات یادگیری نامیده می شوند.
شناسایی اختلالات یادگیری همیشه کار آسانی نیست و به دلیل تغییرات گسترده و انواع گوناگون آن هیچ علائم و مشخصاتی وجود ندارد که بتوانید به عنوان اثبات یک اختلال آن را معرفی نمود.با این حال برخی از علائم هشدار دهنده نسبت به سایرین در سنین مختلف رایج تر است و در صورتی که از این نشانه ها و علائم آگاهی داشته باشید خیلی سریع می توانید یک اختلال یادگیری را برطرف کنید و به سرعت برای کمک به فرزند خود قدم بردارید.لیست زیر برخی از علائم اختلالات جدی یادگیری را به شما معرفی می کند.به یاد داشته باشید که کودکانی که اختلال یادگیری ندارند ممکن است هنوز در بعضی از مواقع برخی از این مشکلات را تجربه کنند و شما زمانی باید نگران شوید که یکنواختی مداوم در توانایی فرزند شما در تسلط بر مهارت های خاص او وجود داشته باشد.
علائم و نشانه های اختلالات یادگیری-سنین پیش از دبستان:
- مشک در تلفظ کردن کلمات
- مشکل در پیدا کردن کلمه مناسب و درست
- مشکل در یادگیری الفبا،رنگ ها،روزهای هفته و اشکال هندسی
- مشکل در پیروی از مسیر ها و یا روال های الگویی
- مشکل در دست گرفتن مداد،مداد رنگی یا قیچی و رنگ آمیزی در خطوط
- مشکل در بستن دکمه یا زیپ لباس و مشکل در بستن بند کفش
علائم و نشانه های اختلالات یادگیری-سن ۵ تا ۹ سال:
- در ارتباط سازی و یادگیری حروف و صداها دچار مشکل هستند.
- درترکیب صداها برای ساخت کلمات مشکل دارند.
- در هنگام خواندن کلمات پایه اشتباه می کنند.
- در یادگیری مهارت های جدید بسیار کند هستند
- به طور مداوم کلمات را اشتباه تلفظ می کنند و مرتبا دچار خطا هستند و روخوانی آن ها پر از اشکال است
- در یادگیری مفاهیم پایه ریاضیات مشکل دارند
- در گفتن زمان و یادآوری بازه های زمانی خوب عمل نمی کنند
علائم و نشانه های اختلالات یادگیری-سن ۱۰ تا ۱۳ سال:
- مشکل در درک مطلب و مهارت های ریاضی
- عدم علاقه به خواندن و نوشتن و خودداری از خواندن با صدای بلند
- ضعف در مهارت های سازمانی مانند(بهم ریختگی اتاق خواب،مشکل در مشق شب،میز کار کثیف و بی نظمی)
- در بحث های درسی درون کلاس در گفتن و ابراز نظرات خود دچار مشکل هستند
- دست خط ضعیف و بدی دارند
مشکل در خواندن،نوشتن و ریاضیات
ناتوانی های یادگیری اغلب توسط مجموعه مهارت های مرتبط با تحصیل گروه بندی می شود.اگر فرزند شما در مدرسه است انواع اختلالات یادگیری در مدرسه که بسیار آشکار است معمولا حول خواندن،نوشتن و ریاضیات می چرخد.
اختلالات یادگیری در خواندن (نارساخوانی یا همان dyslexia):
دو نوع اختلال یادگیری در خواندن وجود دارد.مشکلات اساسی در خواندن زمانی رخ می دهد که فرد در درک رابطه بین اصوات،حروف و کلمات با مشکل رو به رو شود و اختلالات درک مطلب هنگامی اتفاق می افتد که فرد در هنگام خواندن کلمات،عبارات و پاراگراف ها با مشکل رو به رو شود.
علائم اختلال در خواندن شامل مشکلاتی در زمینه های زیر می شود:
- تشخیص حروف و کلمات
- درک کلمات و معانی آن ها
- خواندن سریع و روان بودن
- مهارت های واژگان عمومی
اختلالات یادگیری در ریاضیات (دیسکالکولی یا همان dyscalculia):
ناتوانی و اختلالات یادگیری در ریاضیات بسته به نقاط قوت و ضعف کودک متفاوت است..مشکلاتی مانند زبان آموزی،اختلالات دیداری، مشکل در ترتیب گذاری، حافظه و یا سازمان دهی همه و همه از عواملی هستند که می توانند به نوعی بر اختلالات ریاضی فرد تاثیر بگذارند.
کودک مبتلا به اختلال یادگیری ریاضیات ممکن است با حفظ کردن و یا سازماندهی کردن شماره ها و اعداد،عملیات های جمع،تفریق،ضرب و تقسیم مانند (۵+۵=۱۰) یا (۵٫۵=۲۵) مشکل داشته باشد.کودکانی که در یادگیری ریاضی دچار اختلال هستند ممکن است در اصول شمارش (مانند شمارش دوتا دوتا ۲،۴،۶،۸و…) یا خواندن ساعت مشکل داشته باشند.
اختلالات یادگیری در نوشتن (دیسگرافیا یا همان dysgraphia):
اختلالات یادگیری در نوشتن می تواند شامل عمل فیزیکی نوشتن یا فعالیت ذهنی درک و ترکیب اطلاعات با یکدیگر باشد.اختلال اساسی نوشتاری مربوط به ضعف و اشکال در شکل دادن فیزیکی به کلمه ها و حروف و اعداد روی کاغذ می باشد.
نشانه های ناتوانی در نوشتن حول عملیات نوشتن می چرخد و می تواند شامل مشکلات زیر شود:
- مرتب بودن و ثبات نوشتاری
- به دقت کپی کردن حروف و کلمات
- ثبات املایی
- سازماندهی و انسجام نگارش
انواع دیگر ناتوانی ها و اختلالات یادگیری:
خواندن،نوشتن و ریاضی تنها مهارت هایی نیستند که تحت تاثیر اختلالات یادگیری قرار می گیرند.انواع دیگر اختلالات یادگیری شامل مشکلات مربوط به مهارت های حرکتی(حرکت و هماهنگی)،درک و فهم زبان گفتار و شفاهی،تمایز بین صداها و تفسیر اطلاعات بصری است.
ناتوانی یادگیری در مهارت های حرکتی ( dyspraxia):
مشکلات حرکتی به مشکلات مربوط به حرکت و هماهنگی مربوط می شود چه این اختلالات در مهارت های حرکتی ظریف (بریدن و نوشتن) و چه در مهارت های حرکتی بزرگ مانند(پریدن و دویدن). گاهی اوقات از ناتوانی حرکتی به عنوان یک اختلال “برون داد” یاد می شود.“برون داد“ به اطلاعات خروجی از مغز اشاره می کند که مغز انسان برای پریدن،نوشتن و یا بریدن به اندام های مربوط می فرستد تا این اعمال گفته شده انجام شود.وجود مشکلاتی که در مهارت های فیزیکی ای که نیازمند هماهنگی بین دست با چشم است مانند در دست گرفتن مداد،بستن دکمه های لباس از جمله علائم نشان دهنده اختلالات حرکتی در کودکان است.
ناتوانی های یادگیری در زبان(aphasia/dysphasia) :
ناتوانی های یادگیری زبان و ارتباطات شامل توانایی درک زبان یا گفتار در زبان است.زبان نیز یک “برون داد”در نظر گرفته می شود زیرا به سازماندهی افکار در مغز و انتخاب کلمه صحیح نیاز دارد که به طور شفاهی چیزی را توضیح دهند یا با شخص دیگری ارتباط برقرار کنند.
علائم مشکلات یادگیری زبان شامل اختلالاتی مربوط به مهارت های کلامی زبان،مانند توانایی بازگو کردن یک داستان و روان بودن گفتار و هم چنین توانایی درک معنی کلمات،بخش هایی از گفتار جهت ها و موارد دیگر است.
مشکلات پردازش شنوایی و بینایی: اهمیت گوش و چشم
چشم و گوش وسیله اصلی انتقال اطلاعات به مغز است،فرآیندی که گاهی به آن ورودی گفته می شود.اگر چشمان یا گوش به درستی کار نکنند یادگیری می تواند رنج آور باشد.
اختلال پردازش شنوایی:
متخصصان قدرت شنوایی خوب را در زبان تخصصی مهارت های “پردازش شنیداری” یا “زبان دریافتی” می نامند .توانایی درست شنیدن بر توانایی خواندن،نوشتن و هجی کردن تاثیر زیادی می گذارد.عدم توانایی در تشخیص تفاوت های ظریف در صدا و یا شنیدن صداها با سرعت اشتباه باعث می شود صدا کردن کلمات و درک مفاهیم اساسی خواندن و نوشتن دشوار شود.
اختلال پردازش بینایی:
مشکلات در درک بینایی شامل از بین رفتن تفاوت های ظریف در شکل،معکوس کردن حروف یا اعداد،جا انداختن کلمات ،جا انداختن خطوط ،عمق یا فاصله گرفتن غلط و یا مشکل در هماهنگی چشم و دست است.متخصصان ممکن است کار چشم را به عنوان “پردازش دیداری” معرفی کنند.درک بصری می تواند مهارت های حرکتی،درک مطلب و ریاضی را تحت تاثیر قرار دهد.
انواع متداول ناتوانی های یادگیری:
- Dyslexia یا دیسلکسیا: مشکل در خواندن
خواندن،نوشتن،هجی کردن و صحبت کردن مشکل دارد.
- Dyscalculia یا دیسکالکولیا:مشکل در ریاضیات
در حل مسائل ریاضی دچار مشکل هستند و توانایی درک زمان را ندارند
- مشکل در نوشتن
مشکلات نوشتاری،املایی،دست خط و سازمان دهی ایده ها
- Dyspraxia یا دیسپراکسی(اختلال در ادغام حواس)-مشکل در مهارت های حرکتی
مشکلات هماهنگی چشم ها،تعادل
- Dysphasia/aphasia-مشکل با زبان
مشکلات درک زبان گفتاری،عدم درک درست از مطالعه
- اختلال پردازش شنوایی-مشکل در تفاوت شنوایی بین صداها
مشکل در خواندن،درک مطلب و زبان
- اختلال پردازش بینایی-مشکل در تفسیر اطلاعات بصری
مشکل در خواندن،نقشه خوانی،حل مسائل ریاضی،جدول ها،نمودارها و تصاویر
اختلالات دیگری که یادگیری را دشوار می کند:
مشکل در مدرسه همیشه ناشی از ناتوانی در یادگیری نیست.اظطراب،افسردگی،حوادث استرس زا،آسیب های عاطفی و سایر شرایط موثر بر تمرکز باعث می شود که یادگیری بیشتر یک چالش باشد.بعلاوه،ADHD و اوتیسم بعضی اوقات اتفاق می افتند و یا اختلالات یادگیری اشتباه گرفته می شوند.
ADHD :
ADHD که مخفف کلمه Attention deficit hyperactivity disorder می باشد نوعی از اختلال و به معنای اختلال نقص توجه و بیش فعالی می باشد،اگر چه این اختلال یک اختلال یادگیری محسوب نمی شود اما مطمئنا می تواند یادگیری را مختل کند.کودکان مبتلا به ADHD معمولا در انجام فعالیت های زیر دچار مشکل هستند:
- نشستن
- تمرکز کردن
- سازمان دهی کارها
- کامل کردن تکالیف و مشق شب
اوتیسم:
مشکل در تسلط بر برخی مهارت های آکادمیک می تواند ناشی از اختلالات گسترده ی مانند اوتیسم و سندرم آسپرگر شود.کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم ممکن است در برقراری ارتباط،خواندن زبان بدن،یادگیری مهارت های اساسی،دوست داشتن و برقراری ارتباط چشمی با مشکلاتی رو به رو شوند.
امید هایی برای اختلالات یادگیری:
مغز می تواند تغییر کند
علم در درک کارکرد های درونی مغز گام های بزرگی برداشته است و یکی از کشف های مهم که امید جدیدی برای یادگیری ناتوانی ها و اختلالات یادگیری به همراه دارد نوروپلاستیسیته یا همان “انعطاف مغزی” نامیده می شود.انعطاف مغزی به توانایی طبیعی و مادام العمر تغییر مغز اطلاق می شود.در طول زندگی،مغز در پاسخ به تجربه و یادگیری قادر به ایجاد پیوند های جدید و تولید سلول های جدید مغز است.این دانش منجر به ایجاد اقدامات درمانی جدید برای ناتوانی در یادگیری شده است که از توانایی مغز برای تغییر استفاده می کنند.
برنامه های نوآورانه مانند برنامه Arrowsmith،از تمرینات استراتژیک مغز برای شناسایی و تقویت مناطق شناختی ضعیف استفاده می کنند.به عنوان مثال برای کودکانی که در تمایز بین صداهای مختلف با یک کلمه مشکل دارند برنامه های جدید یادگیری مبتنی بر رایانه وجود دارد که صداها را کند می کند تا کودکان بتوانند آن ها را درک کنند و به تدریج سرعت درک آن ها را افزایش دهند.این اکتشافات در مورد نوروپلاستیسیته،امید را برای همه دانش آموزان دارای اختلالات یادگیری فراهم می کند و تحقیقات یشتر ممکن است منجر به درمان های جدید دیگری شود که دلایل واقعی ناتوانی های یادگیری را هدف قرار می دهند،نه اینکه فقط راهکار های مقابله ای را برای جبران نقاط ضعف ارائه دهند.
تشخیص و آزمایش و بررسی اختلالات یادگیری:
همانطور که در قسمت های قبل اشاره کردیم تشخیص اختلالات یادگیری همیشه آسان نیست.فرض نکنید که می دانید مشکل فرزند شما چیست،حتی اگر علائم واضح باشد.کودک شما باید توسط یک متخصص واجد شرایط آزمایش و ارزیابی شود.به یاد داشته باشید که پیدا کردن کسی که بتواند اختلالات یادگیری را به درستی تشخیص دهد کمی نیازمند صبر و تحقیق می باشد زیرا متخصصان گاهی اوقات ناتوانی های یادگیری را با ADHD و سایر مشکلات رفتاری ادغام می کنند که ممکن است این موضوع سبب شود تا به بیش از یک پزشک مراجعه کنید و کمی دقت بیشتری را به خرج دهید.در ضمن سعی کنید صبور باشید و به یاد داشته باشید که همیشه جواب های واضحی دریافت نخواهید کرد.
فرآیند تشخیص و آزمایش اختلالات یادگیری:
تشخیص اختلالات یادگیری یک فرآیند چندین مرحله ای است که شامل آزمایش و آگاهی از شرایط گذشته بیمار توسط متخصص می باشد.از مدرسه فرزندانتان شروع کنید و چنانچه آن ها قادر به کمک کردن به شما نبودند از سایر افراد مانند دوستان،پزشک،خانواده و…که موفقیت هایی را در زمینه اختلالات یادگیری کسب کرده اند کمک بخواهید.
انواع متخصصانی که ممکن است قادر به تست و تشخیص ناتوانی های اختلال یادگیری باشند عبارتند از:
- روانشناسان بالینی
- روانشناسان مدرسه
- روانپزشکان کودک
- روانشناسان آموزشی و تحصیلی
- متخصص مغز و اعصاب
- متخصص کار درمانی(آزمایش اختلالات حسی که می تواند منجر به مشکلات یادگیری شود)
- متخصص گفتار درمانی
گاهی متخصصان برای دست یابی به تشخیص صحیح یک تیم را تشکیل می دهند.آن ها ممکن است از معلمان فرزند شما برای کسب اطلاعات کمک بگیرند.سپس می توان توصیه هایی را برای خدمات ویژه یا گفتار درمانی در سیستم مدرسه ارائه داد.یک مدرسه غیردولتی که در زمینه اختلالات یادگیری تخصص دارد ممکن است در صورت عدم موفقیت مدرسه دولتی گزینه ای مناسب برای جایگزینی باشد.برای داشتن لیستی از مدارس غیر دولتی در منطقه خود به وزارت آموزش و پرورش منطقه خود مراجعه کنید.
کمک به کودکانی که دچار اختلالات یادگیری می باشند:
وقتی صحبت از ناتوانی های یادگیری می شود،همیشه شناختن اینکه چه کاری باید انجام شود و از کجا می توان کمک پیدا کرد،آسان نیست.البته مراجعه به متخصصانی که می توانند مشکل را تشخیص بدهند نیز مهم است و از طرف دیگر باید با مدرسه فرزندتان به جهت فراهم سازی اصلاحات و امکانات ویژه تحصیلی همکاری کنید. اما از نقش های خودتان غافل نشوید شما فرزند خود را بهتر از هر کس دیگری می شناسید بنابراین در جستجوی گزینه های خود، یادگیری در مورد درمان ها و خدمات جدید و نظارت بر آموزش فرزند خود پیشتاز باشید.
مشخصات مربوط به اختلالات یادگیری فرزندانتان را یاد بگیرید:
در مورد ناتوانی ها و اختلالات یادگیری فرزندانتان مطالعه کنید و یاد بگیرید.دریابید که چگونه این اختلال در روند یادگیری تاثیر می گذارد و چه مهارت های شناختی را درگیر می کند.اگر درک کنید که چگونگی ناتوانی یادگیری بر فرزند شما تاثیر می گذارد،ارزیابی روش های یادگیری آسان تر است.
تحقیق درباره درمان ها،خدمات و تئوری های جدید:
در کنار آگاهی از نوع اختلال یادگیری ای که فرزند شما دارد خودتان را به عنوان یکی از موثرترین گزینه های درمانی مورد نظر آموزش دهید.این می تواند به شما کمک کند تا بتوانید از فرزند خود در مدرسه دفاع کنید و درمان در خانه را ادامه بدهید.
پیگیری درمان و خدمات در خانه:
حتی اگر مدرسه منابع لازم برای اختلالات یادگیری فرزند شما را نداشته باشد،می توانید این گزینه ها را به تنهایی در خانه با یک پزشک یا متخصص مربوط به اختلالات یادگیری کودکان دنبال کنید.
نقاط قوت فرزندانتان را پرورش دهید:
حتی اگر کودکان دارای اختلالات یادگیری در یک بخش از یادگیری دچار مشکل باشند،ممکن است در حوزه دیگری برتری داشته باشند و عالی جلوه نمایند.به علاقه های فرزندانتان توجه کنید.کمک به کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری در ایجاد احساسات و قوت هایشان احتمالا در زمینه مشکلات نیز به آن ها کمک خواهد کرد.
چگونه می توانید مهارت های احساسی و اجتماعی فرزندانتان را تقویت کنید:
ناتوانی و اختلالات یادگیری می تواند برای کودکان بسیار ناامید کننده باشد و دچار پریشان حالی آن ها شود.تصور کنید که در انجام کارها و مهارت هایی که برای دوستانتان بسیار راحت است دچار مشکل هستید،نگران این هستید که در مقابل کلاس و در بین دوستانتان دچار مشکل شوید و از این موضوع خجالت می کشید.کودکان دارای اختلالات یادگیری ممکن است در بیان احساسات،آرام کردن خود و درک نشانه های غیر کلامی از دیگران دچار مشکل می باشند.این می تواند در کلاس درس و در کنار هم سن و سالان آن ها مشکل ایجاد کند.خبر خوب این است که شما به عنوان والدین می توانید تاثیر بسیار زیادی در این موارد داشته باشید.مهارت های اجتماعی و احساسی ثابت ترین شاخصه موفقیت برای همه کودکان هستند و شامل کودکانی که دچار اختلالات یادگیری می باشند نیز می شود.
ناتوانی ها و اختلالات یادگیری افزون بر اثرات و مشکلات تحصیلی می تواند به عزت نفس پایین،انزوا و مشکلات رفتاری منجر شود اما باید و الزامی در میان نیست.شما می توانید با ایجاد یک سیستم پشتیبانی قوی برای کودکان دارای ناتوانی در یادگیری و کمک به آن ها در یادگیری بیان خود،مقابله با سرخوردگی و کار با چالش ها مقابله کنید.با تمرکز روی رشد فرزندتان به عنوان یک فرد و نه فقط برای دستاورد های تحصیلی و دانشگاهی،به آن ها کمک خواهید کرد عادات احساسی خوبی را یاد بگیرند که زمینه موفقیت در طول زندگی را فراهم می کند.
ثبت ديدگاه