قبل از آنکه با رشته تکنولوژی پزشکی هسته ای آشنا شوید برای آمادگی بیشتر ذهن و آشنایی راحت تر شما با این رشته به توضیح پزشکی هسته و تاریخچه آن می پردازیم:
پزشکی هسته ای شاخه ای از علم پزشکی می باشد که در سال ۱۸۹۵ با کشف اشعه ایکس و در سال ۱۹۳۴ با کشف مواد رادیواکتیو آغاز شد. پزشکی هسته‌ای یکی از روش های تشخیصی-درمانی بسیار ارزشمند در طب پزشکی می باشد. در سال ۱۹۳۷ برای اولین بار مواد رادیواکتیو به جهت درمان لوسمی در دانشگاه کالیفرنیا در بروکلی مورد استفاده کلینیکی قرار گرفتند. سال‌ها بعد یعنی حدود سال ۱۹۴۶ برای درمان سرطان تیروئید در یک بیمار از این مواد استفاده شد و توانستند تا حدی از پیشرفت بیماری جلوگیری نمایند. استفاده و کاربرد کلینیکی از مواد رادیواکتیو تا سال ۱۹۵۰ رواج پیدا نکرده بود تا اینکه سال‌ها بعد عده ای از دانشمندان و فیزیکدانان به این موضوع دست یافتند که می توان توسط تجمع رادیو داروها در داخل ارگان هدف تصاویری به دست آورد و یا اینکه به درمان بافت آسیب دیده کمک نمود.
در اواسط دهه ۶۰ برای ساخت دستگاه‌ها و و تجهیزات مورد نیاز برای دست یابی به این هدف مطالعات بسیار زیاد و گسترده ای صورت گرفت و در نهایت در دهه ۱۹۷۰ موفق شدند تا با روش جاروب نمودن از ارگان های دیگر بدن مانند طحال، کبد، تومورهای مغزی و مجاری گوارشی تصاویری را به دست آورند.
در دهه ۱۹۸۰ برای تشخیص بیماری های قلبی از رادیو داروها استفاده شد و امروزه پزشکی هسته ای به صورت بسیار مطمئنی برای تشخیص،درمان و پیگیری روند بیماری‌ها، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پزشکی هسته‌ای در حوزه تصویربرداری پزشکی، فیزیک پزشکی و پرتونگاری مولکولی نقش دارد و همانطور که گفته شد از رادیو داروها و رادیو ایزوتوپ‌ها برای تشخیص و درمان بسیاری از بیماری‌ها که از مهم‌ترین آن می‌توان به سرطان اشاره کرد استفاده می شود.
شاید با تصویر برداری های دیگری مانند CT-SCAN و MRI آشنا باشید این نوع تصویر برداری ها تنها و تنها اطلاعات ساختاری و آناتومیکی بدن انسان را ارائه می دهد در صورتی که پزشکی هسته ای در ایجاد تصاویر فرآیندها و عملکردهای متابولیکی اعضای گوناگون بدن نقش بارزی دارد.
معرفی رشته تکنولوژی پزشکی هسته ای
معرفی رشته تکنولوژی پزشکی هسته ای
با توجه به اهمیت درمان،تشخیص و پیگیری روند بیماری‌ها برای درمان سریع تر و کاهش مرگ و میر در اجتماع وجود افرادی متخصص در این حوزه ضروری می باشد که به همین دلیل رشته ای تحت عنوان رشته تکنولوژی پزشکی هسته ای در دانشگاه‌ها تدریس می شود و این رشته از میان داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی دانشجو می پذیرد.
به مجموعه ای از اقدامات تشخیصی،تخصصی و درمانی که در ۲ حیطه بالینی و پاراکلینیکی از چشمه های باز رادیواکتیو در آن استفاده می شود تکنولوژی پزشکی هسته ای می گویند.پزشکی هسته ای که در انگلیسی Nuclear Medicine گفته می شود یک حوزه میان رشته ای می باشد که متشکل از رشته هایی مختلف مانند فیزیک پزشکی، تصویر برداری پزشکی و پرتونگاری مولکولی است.
هدف از رشته تکنولوژی پزشکی هسته ای تربیت کارشناسان متخصص و ماهری است که توانایی کار در مراکز تشخیصی و درمانی پزشکی هسته ای را زیر نظر پزشکان و متخصصان این حوزه داشته باشند و علاوه بر این کارشناسان این رشته وظیفه دارند تا نحوه مصرف صحیح رادیو داروهایی که توسط پزشک تجویز شده را بیمار توضیح دهند و هم چنین در برابر اشعه یون ساز از آنها محافظت نمایند.
چه افرادی مناسب برای تحصیل در این رشته می باشند؟
در فرآیند حساس انتخاب رشته برای تصمیم گیری بهتر توصیه می شود که ابتدا توانایی‌ها و علاقه خود را شناسایی کنید. سپس با کسب اطلاعات صحیح از رشته مورد نظر ارزیابی کنید که آیا با توجه به شرایط شما و ویژگی های رشته انتخابی این رشته برای شما مناسب است یا نه. سپس در مراحل بعدی با مشاوره با مشاوران برتر در حوزه انتخاب رشته این فرآیند را تکمیل نمایید زیرا انتخاب نادرست در این مرحله حیاتی ممکن است سال های زیادی شما را عقب بیندازد.
علاقه مندان به رشته تکنولوژی پزشکی هسته ای باید در دروس ریاضی، فیزیک و زیست شناسی مهارت‌ها و دانش های اولیه را داشته باشند و تسلط و علاقه به این دروس در موفقیت شما نقش مهمی دارد.
شرایط کاری در این رشته سخت می باشد. بنابراین علاقه مندان به این رشته دانشگاهی باید تحمل کار کردن در شرایط سخت را داشته باشند و علاوه بر این از سلامت جسمانی و روحی بالایی نیز برخوردار باشند؛ زیرا حوزه کاری آنها برخورد با بیماران گوناگون از جمله بیماران سرطانی می باشد پس برخورداری از روحیه بالا ضروری است.
کارشناسان این رشته باید افرادی منظم و بسیار دقیق باشند تا بتوانند در این رشته پیشرفت کافی را داشته باشند.
دروس دانشگاهی رشته تکنولوژی پزشکی هسته ای:
یکی دیگر از مباحثی که کنکوری‌ها به آن علاقه دارند آشنایی با دروس دانشگاهی می باشد که اکنون به معرفی این دروس می پردازیم:
دروس عمومی
- اندیشه اسلامی ۱
- اندیشه اسلامی ۲
- تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی
- انقلاب اسلامی ایران
- اندیشه و وصایای امام
- تربیت بدنی
- ورزش
- آیین زندگی
- تفسیر موضوعی قرآن
- زبان خارجه
- فارسی
- دانش خانواده و جمعیت
دروس پایه
- فیزیک عمومی
- آمار و ریاضی
- کلیات آناتومی
- فیزیولوژی انسانی
- اخلاق پزشکی کمک های اولیه و مراقبت از بیمار
- اصطلاحات و کلیات پزشکی
- بافت شناسی و آسیب شناسی
- اصول کامپیوتر
- فیزیوپاتولوژی و بیماری شناسی عمومی
- زبان تخصصی
- مدیریت بخش پزشکی هسته ای
- روانشناسی
تکنولوژی پزشکی هسته‌ای
دروس تخصصی
- فیزیک پرتوشناسی تشخیصی و رادیو اکتیویته
- داروسازی هسته ای(رادیو فارماسی)
- رادیو بیولوژی
- دوزیمتری پرتوها
- حفاظت در برابر پرتوها
- شناخت دستگاه های پزشکی هسته ای
- روش های اختصاصی پزشکی هسته ای ۱
- روش های اختصاصی پزشکی هسته ای ۲
- روش های اختصاصی پزشکی هسته ای ۳
- روش های اختصاصی پزشکی هسته ای ۴
- روش های اختصاصی پزشکی هسته ای ۵
- اصول و مبانی رادیولوژی تشخیصی ۱
- اصول و مبانی رادیولوژی تشخیصی ۲
- ارزیابی و کنترل کیفی تصاویر پزشکی هسته ای
- کنترل کیفی دستگاه های پزشکی هسته ای
- اصول و مبانی تصویربرداری مقطعی در پزشکی هسته ای (MRI,CT,PET-CT,SPECT-CT)
- مبانی پردازش دیجیتالی تصاویر و ترکیب آنها
- تصویربرداری فراصوت و کاربرد آن ها در پزشکی هسته ای
- فنون مقدماتی رادیوتراپی
دانشگاه‌ها و ظرفیت پذیرش در رشته تکنولوژی پزشکی هسته ای:
تا اینجا به صورت کامل با این رشته دانشگاهی آشنا شدید اکنون چنانچه قصد انتخاب این رشته را دارید آگاهی از دانشگاه های ارائه دهنده این رشته به همراه ظرفیت پذیرش هر دانشگاه نیز برای تصمیم گیری مهم است.جدول زیر اسامی دانشگاه‌ها به همراه ظرفیت پذیرش هر یک در کنکور سراسری ۹۸ می باشد:
| نام دانشگاه | دوره تحصیلی | ظرفیت پذیرش نیمسال اول |
| دانشگاه علوم پزشکی زابل | روزانه | ۲۵ |
| دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه | روزانه | ۲۰ |
| دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه | پردیس خودگردان | ۴ |
| دانشگاه علوم پزشکی بابل | روزانه | ۲۵ |
ظرفیت پذیرش در این رشته در دانشگاه های سراسر کشور در کنکور سراسری ۹۸حدود ۷۴ دانشجو بوده است.
بازار کار و آینده شغلی
بازار کار همیشه یکی از مباحث بحث برانگیز در زمان انتخاب رشته می باشد که برای داوطلبان و حتی خانواده‌ها مهم می باشد. اکثر مواقع دانش آموزان از بازار کار بسیاری از رشته‌ها اطلاعات صحیحی ندارند اما مشاوره با مشاوران حرفه ای در این حوزه می تواند شما را برای انتخاب رشته های پول ساز کمک فراوانی کند.
امروزه کشور ایران در بخش تکنولوژی هسته ای پیشرفت زیادی را داشته است و به همین علت می توان بازار کار روشن و آینده ای خوب را در این حوزه پیش بینی کرد.یکی دیگر از مواردی که در مبحث بازار کار اهمیت دارد توانایی و میزان مهارتی است که دانشجو در طی دوران تحصیلی کسب می کند زیرا ما پزشکان بیکار زیادی نیز داریم پس سعی کنید در طی دوران دانشجویی خودبه کسب علم و مهارت بپردازید تا بتوانید راحت تر جذب بازار کار شوید.
وظایف کارشناس تکنولوژی پزشکی هسته‌ای عبارت است از:
- تشخیص فوری بیماری
- تعیین مقدار نقص و اختلال در عضو آسیب دیده و بیمار
- سهولت انجام آزمایش و هم چنین بررسی‌های لازم و عدم وجود هر گونه فشار یا محدودیت ها و شرایط خاص برای بیمار قبل و یا حین انجام آزمایش یا بعد از آزمایش و بررسی
- کم بودن مقدار اثر تشعشع بر بیمار در حین بررسی و آزمایش نسبت به انواع اشعه‌های دیگر
- دادن توانایی لازم به بررسی لحظه به لحظه با ضریب دقت بالا در خصوص حالت بیمار
- گزارش دقیق در مقدار تأثیر کار مراقبت‌های پزشکی دوره های درمان بهبودی بیمار
- گزارش دقیق از نتایج عمل‌‌های جراحی در بعضی از بیماری‌ها
ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:
چنانچه فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی قصد ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر را داشته باشند امکان ادامه تحصیل تا مقطع دکترا در این رشته امکان پذیر است.
گرایش های کارشناسی ارشد این رشته عبارتند از:
- مهندسی پزشکی
- فیزیک پزشکی
- انفورماتیک پزشکی
- زیست فناوری پزشکی
- علوم داروهای پرتوزا
- نانو تکنولوژی پزشکی
- کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی
- اپیدمیولوژی
- حفاظت پرتویی
- فناوری اطلاعات سلامت
- مدیریت خدمات بهداشت درمانی