سابقه دانش معماری در ایران به قدمت تاریخ است. شهر سوخته سیستان، تخت جمشید، چغازنبیل در خوزستان و هر اثر باستانی که کشف میشود، اساتید و مهندسان معماری دنیا را در بهت و حیرت بیشتری به علت ترکیب، هنر، دانش و در نظر گرفتن شرایط بومی فرو میبرد. ایران معماران فراوانی مانند شیخ بهایی را در دامان خود پرورش داده که هر یک موجب بالندگی و رشد هنر معماری هستند. بادگیرهای شهر یزد، خانههای سنگی ماسوله، خانههای چوبی در شمال کشور، معماری داخل کاروانسرها و منازل و …. همگی از توجه مهندسان معمار گذشته به معماری داخلی محل کار و فعالیت و زندگی اشاره دارند.
تاریخچه معماری داخلی در دانشگاههای ایران
فهرست مطالب
- تاریخچه معماری داخلی در دانشگاههای ایران
- اولین کنکور معماری
- معرفی رشته معماری داخلی
- معرفی رشته معماری داخلی در مقطع کارشناسی
- دروس و واحد های دانشگاهی رشته معماری داخلی
- درسهای پایه در رشته معماری داخلی
- دروس اصلی رشته معماری داخلی
- درسهای اختیاری رشته معماری داخلی
- معرفی کامل دروس رشته معماری داخلی
- معرفی درس فرم و فضا Form and Space
- سرفصل های درس فرم و فضا در معماری داخلی
- حجم سازى Forming
- رئوس مطالب و مباحث درس حجم سازی
- ماکت سازی(نمونک سازى) و مدل سازى Techniques of Modeling and Maquette
- سرفصل و رئوس مطالب درس ماکت سازی
- مبانی معماری داخلی Principels of Interior Design
- سرفصل دروس مبانی معماری داخلی
- مبانى هنرهاى تجسمى (1) Basic Elements of Arts
- سرفصل تدریس هنرهای تجسمی 1
- مبانى هنرهاى تجسمى (2) Basic Elements of Arts
- سرفصل تدریس مبانی هنرهای تجسمی 2
- درس نقشه کشی در معماری داخلی Industrial Drawing
- سرفصل دروس نقشه کشی در معماری داخلی
- حکمت هنر اسلامی Wisdom-Oriented of Islamic Art
- سرفصل تدریس حکمت هنر اسلامی
- طراحی پایه 1 (اسکیس) Basic Drawing
- سیلابس و طرح درس اسکیس معماری داخلی
- طراحی پایه 2 (راندو) Advanced Drawing
- دانشگاههای برتر جهان در رشته هنر و معماری
- بازار کار و موقعیت شغلی رشته معماری داخلی
اولین دانشکده آموزش معماری به صورت نوین، در سال ۱۳۱۸ در دانشگاه تهران با نام دانشکده هنرهای زیبا، فعالیت خود را آغاز کرد. دانشکده هنر و معماری دانشگاه تهران به فاصله تقریبا ۴ ساله از بنا نهادن دانشگاه توسط رضا شاه و پروفسور محمود حسابی تاسیس شد و از قدیمیترین دانشکدههای ایران است.
اساتید دانشکده هنرهای زیبا در بدو تاسیس، باستان شناسان فرانسوی حاضر در ایران و فارغ التحصیلانی بودند که از زمان قاجار برای تحصیل به فرنگ و به خصوص کشور فرانسه رفته بودند. در بدو تاسیس برنامه درسی دانشجویان در ۳ بخش تعریف شده بود:
- کار عملی مقدماتی
- سیکل اول
- سیکل دوم
دروس نظری در همان دوران به شرح زیر بود:
- هندسه فضایی
- ترسیم فنی و پرسپکتیو
- ایستایی
- بتن و فولاد
- نقشهبرداری و برآورد
- عناصر و جزئیات ساختمان
- تاریخ و هنر
- زبان فرانسه
اولین کنکور معماری
دانش آموزان فارغ التحصیل تا سال ۱۳۳۳ میتوانستند به راحتی در رشته معماری دانشگاه تهران پذیرفته شده و ادامه تحصیل میدادند. از سال ۱۳۴۴ با توجه به افزایش متقاضیان و برای بالا بردن سطح علمی دانشگاه، ثبت نام با آزمون ورودی اختصاصی (کنکور) انجام شد. با گذشت ۶ سال آموزش دانشکده هنرهای زیبا در سالهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۵ سیستم واحدی را برای دانشجویان ابداع کرد و سیکل اول و دوم حذف شد.
معرفی رشته معماری داخلی
معماران از دیر باز نقش بسیار پر رنگی در تمدنهای بشری ایفا کردهاند. معماران شرقی و غربی، هر کدام سبک خاصی را برای طراحی بناهای مسکونی، مساجد، قلعهها، شهرها، کلیساها و معابد و … به کار میبردهاند. معماری داخلی بنا، از نور پردازی طبیعی، اکوستیک بودن، پخش صدا، جدا کردن مطبخ، مهمانسرا، اتاق نشیمن، طراحی طاقچهها و … همگی در معماری سنتی داخلی ما به وضوح دیده میشود.
اگر بخواهیم در مورد معماری داخلی به صورت واضح تر صحبت کنیم، سبک طراحی و معماری داخل خانهها، فضاهای آموزشی، گردشگری و… را حاصل تفکر و ایده پردازی معماران داخلی به شمار می آوریم.
یک معمار داخلی وظیفه دارد با بهینه سازی فضای داخلی ساختمان و هم چنین استفاده از ابزار، وسایل و رنگها باعث کارامد شدن فضای داخل شده و هم چنین در عین کارآمد بودن فضا، فضا دارای زیبایی نیز باشد. امروزه بیشتر معماران داخلی به کار طراحی داخلی و دکوراسیون اشتغال دارند.
رشته معماری داخلی از ابتدای دهه ۹۰ از رشته معماری جدا شد و به صورت رشته مستقلی در برخی دانشگاهها به خصوص دانشگاه آزاد، پیام نور، غیر انتفاعی درآمد. میتوان گفت رشته معماری داخلی، ترکیبی از مهندسی معماری، روانشناسی، هنر و زیبایی شناسی است.
برای آشنایی با رشته معماری کلیک کنید
نورپردازی، تنظیم هماهنگ بودن رنگ وسایل، رنگ آمیزی، تقسیم فضا، چیدمان وسایل را میتوان به عنوان وظایف یک طراح داخلی معرفی کرد. یک طراح داخلی برای موفقیت در حرفه خود باید دارای خلاقیت باشد و هم چنین لازم به ذکر است که تجربه در کار برای یک معمار داخلی اهمیتی برابر با گذراندن واحد های درسی و تحصیلات دارد.
معرفی رشته معماری داخلی در مقطع کارشناسی
دوره آموزشى رشته معمارى داخلى در مقطع كارشناسى یا همان لیسانس، يكى از دوره هاى آموزش عالى براى تربيت کارشناسانی مسلط به مبانى نظرى معمارى داخلى و متخصص به مبانى عملى، معماری داخلی است.
دوره كارشناسى معمارى داخلى در مصوبه وزارت علوم تحقیقات و فناوری، به مدت ۴ سال معادل هشت نيم سال تحصيلى تعریف شده است. رشته معماری داخلی دارای ماهیتی بین رشته اى است. در این رشته از دانش معمارى، دانش فنى تحلیل انسان و محيط و محصول، و علم محاسبات و به کارگیری حداکثری ظرفيتهاى هنرى براى زيباسازى محیط زیست استفاده میشود.
کارشناسان معماری داخلی باید در عين تسلط بر تاريخ هنر، با دستى قوى و انگشتان هنرمند ايدههاى ذهنى خود را به تصوير كشيده و از تمام ابزارهاى روز مانند کامپیوتر و فن آورىهاى ديجيتال براى تجسم بخشى و خلق زیبایی عمل کند. محصول در هم آمیختن هنر، دانش و تکنولوژی روز دنیا باید محیطهای فردی (خانه) و جمعی (شهر و مبلمان شهری و…) را روح و زیبایی بخشد و ناهنجاریهای بصری را از ذهن انسان پاک کند.
کارشناسان معماری داخلی حکم مكمل فعاليتهاى بسيارى از هنرمندان و مهندسان را دارد. کارشناس معماری داخلی باید با هنر خویش، اختراعات و سازههای ساخته شده به دست مهندسان و صنعتگران را تلطیف کند. فارغ التحصیلان كارشناسى معمارى داخلى، داراى مهارتهاى لازم براى کار در بازار طراحى فضاهاى داخلى ساختمان ها بوده و مىتواند با اشتغال در این شرکتها یا تاسیس شرکت و کارگاههای خود نیاز جامعه را برآورده کنند.
دروس و واحد های دانشگاهی رشته معماری داخلی
اولین گام برای اینکه رشته دانشگاهی خود را بر حسب علائق و استعداد خود انتخاب کنید، آشنایی با دروس دانشگاهی رشته مورد نظر است. بعد از آشنایی با دروس باید بازار کار، شرایط ادامه تحصیل در ایران و خارج از کشور، فرصتهای شغلی و مهاجرت و … را بررسی کنید. ما هم ابتدا به معرفی دروس رشته معماری داخلی در دانشگاههای ایران طبق مصوبات وزارت علوم تحقیقات و فناوری میپردازیم.
درسهای پایه در رشته معماری داخلی
دروس پایه، درسهایی هستند که یادگیری آنها برای دروس اصلی لازم و ضروری است. به عبارت بهتر تا دروس پایه را بلد نباشید، دروس اصلی، تخصصی و اختیاری برای شما قابل فهم نخواهد بود. دانشگاهها ارتباط بین درسها را به صورت پیشنیاز، هم نیاز تعریف میکنند. اغلب دروس پایه دروس پیش نیاز برای درسهای بعدی است.
- طراحی پایه ۱
- طراحی پایه ۲
- تاریخ هنر ۱
- تاریخ هنر ۲
- ریاضی کاربردی
- هندسه کاربردی
- محاسبات و آمار
- نقشه کشی
- مبانی هنرهای تجسمی ۱
- مبانی هنرهای تجسمی ۲
- آشنایی با رشتههای هنری
- عکاسی دیجیتال
- بازاریابی و بازار سنجی
- هنر و تمدن اسلامی
- طرح اشیا در تمدن و هنر اسلامی
دروس اصلی رشته معماری داخلی
دروس اصلی در هر رشته، سنگبنای علمی آن رشته را نشان میدهد. دروس اصلی رشته معماری داخلی به صورت زیر است:
- فرم و فضا
- حجم سازی
- نمونک سازى و مدل سازی
- مقدمات معمارى داخلی
- تحليل فضا و سایت
- ارگونومى و آنترپومتری
- مهندسى عوامل انسانى در تنظيم شرایط محیطى
- مواد و روشهای ساخت ۱
- مواد و روشهای ساخت ۲
- مواد و روشهای ساخت ۳
- مقررات معماری داخلی
- انسان، طبیعت و طراحی
- عناصر و جزئیات ساختمان
- تأسيسات و تنظيم شرايط اقليمى
- مقاومت مصالح
- تحلیل و مدیریت برنامه ریزی ساخت
- مبانی معماری داخلی
- متره و برآورد
- شناخت مواد و مصالح
- روشنایی و نور پردازی
- مدلسازی
- رندرینگ
- طرح مرمت و نگهداری
- باغ آرایی و محوطه سازی
- سبک شناسی معماری
- کارگاه خلاقیت
- کارگاه حال و آینده
- طرح مرمت و نگهداری
- کارگاه طراحی مبلمان
درسهای اختیاری رشته معماری داخلی
درسهای اختیاری معمولا با توجه به ظرفیت علمی دانشگاهها و اساتید ارائه میشوند و دانشجویان باید طبق سیلابس ارائه شده از دانشکده اقدام به گذراندن آنها نمایند.
- مبانی و اصول کارآفرینی
- روانشاسى خلاقیت
- فرهنگ، هنر و هویت ايرانى اسلامى
- مبانی و اصول علم اقتصاد
- مبانی سازمان و مدیریت
- حکمت هنر اسلامی
دروس فوق در دانشکده معماری دانشگاه اصفهان ارائه میشود و بین اغلب دانشگاهها یکسان است. با دقت در دروس دانشگاهی این رشته متوجه خواهید شد، که معماران موفق دارای فضای تجسمی قوی، دیدگاه ریاضی و هنری در کنار هم است.
معرفی رشته مهندسی عمران و رتبه قبولی، کلیک کنید
معرفی کامل دروس رشته معماری داخلی
برای اینکه اطلاعات دقیقتری از مباحث و سرفصلهای هر یک از دروس رشته معماری داخلی داشته باشید، به صورت کامل سرفصل دروس و رفرنس برای مطالعات بیشتر را برای شما آماده کردهایم.
معرفی درس فرم و فضا Form and Space
هدف از قرار گرفتن این درس در سیلابس دروس رشته معماری داخلی ایجاد درک صحیح از نمودهای فرم در فضای ۳ بعدی و الگوی تشکیل فرم در فضا است. از آن جا که اغلب دانشجویان این رشته از رشته ریاضی پذیرفته شدهاند و همچنین دانشجویان ورودی از رشتههای دیگر، باید به صورت صحیح با فرم و فضای سه بعدی آشنا شوند.
سرفصل های درس فرم و فضا در معماری داخلی
- روش بيان حجمى یک فرم در فضا (Full-solid)
- روش بيانى سطحى (shell-layer)
- روش بيانى خطى (Boarergraph)
- روش بیانی نقطهای
- سیستمهاى مركب در بيان حجم در فضا
- تأثير نور بر بيان فرم در فضا
- شناخت انواع نورهاى قابل استفاده در معمارى و طراحى داخلى
- تأثير رنگ بر بيان فرم در فضا
- تأثير بافت و رويه بر بيان فرم
- تأثير حركت و القاى حركت بر بيان فرم
- تأثير مفهوم حاكم بر فرم بردرک بيننده از آن
- سناريو و مفهوم حاكم بر فرم و فضا
- آشنایی با انواع نسبتهاى راديكالى، طلايى، فراكتال و…
- آشنايى با فضاهاى منظم و نامنظم
- تأثير ابعاد فضا بر فرم و انسان
- فضاهاى مكعبى، چهارگوش، منحنی و فرم هاى بى شكل
- رابطه عملكردى داخل و خارج فرم و اثر آن بر زیبایی شناختی
- تاثیر مواد مختلف بر ایجاد فرمهای گوناگون
رفرنس و منابع مطالعاتی برای اساتید و دانشجویان
- از طراحى تا معمارى؛ مولف ابوالقاسم سيد صدر
- كتاب مرجع كانسپت واژگان فرم هاى معمارى؛ ادوارد تیوات، هدی کیانی
- گرافيک محيطى؛ مسعود ايلوخانى
- معمارى فرم كاربرد الكوهاى حجمى در آفرینش فرم معمارى؛ محمد پیرداوودی
- فضا، زمان و معمارى؛ محمد تقى فرامرزى
- تاريخ معمارى غرب؛ محمد تقى فرامرزى
حجم سازى Forming
هدف از ارائه این درس در سیلابس دروس رشته معماری داخلی به صورت زیر خلاصه میشود:
- تسلط كافى دانشجویان در مفهوم و ارائه احجام ساده
- استفاده از تکنیک ساخت احجام ساده در تشكيل مدل هاى پيچیده
- تقويت قدرت خلاقيت دانشجويان در تجسم سه بعدى
- بهره مندى از شيوههاى بيانى ساده و روان و تأثيرگذار در طراحى و ساخت پيكرهها
- آماده سازی دانشجویان براى پاسخ به نيازهاى جامعه
رئوس مطالب و مباحث درس حجم سازی
- نمودهاى متنوع احجام در طبيعت
- شيوه هاى بيانى حجم و پيكره در هنر
- آشنايى با پيكره هاى صنعتى و تأثير عملكرد بر شكل كروى احجام
- آشنايى با پيكره هاى معمارى و تاثير انتقال نيرو و بار بر شكل گيرى احجام
- نحوه قرار گيرى رنگی و بافت و رويه وجنس بر حجم
- تأثير عناصر رنگ، بافت، رويه، جنس و سایر جزئیات بر بيان حجمى
- نمودهاى گوناگون ايستايى و تعادل و توازن و تقارن در احجام
- تجربه يافتن در تکنیک هاى متنوع ساخت احجام
- ساخت حجم با مواد متنوع و خلاقه
- ساخت احجام با مواد بى مصرف و دور ريز
منابع و رفرنسها برای دانشجویان و اساتید
- ایده، فرم و معماری؛ سعید آقایی، محمود مدنی؛ نشر هنر معماری
- ابزار و مواد در هنرهای تجسمی و کاربرد آن در معماری؛ حشمت الله صباغی؛ نشر کارگاه هنر
- از کانسپت تا فرم در طراحی معماری منظر؛ کوروش محمودی، روزبه احمدی نژاد؛ نشر آراد
ماکت سازی(نمونک سازى) و مدل سازى Techniques of Modeling and Maquette
ماکت سازی شاید پیشینه ای به وسعت تاریخ دارد. در گذشته فرماندهان جنگ برای درک بهتر از موقعیت زمین، سربازان و دشمن، ماکتهایی را ساخته و به کمک آن به پیشبینی اتفاقات و همچنین توجیه افسران خود میپرداختند. همچنین معماران قبل از شروع به ساخت هر بنایی ماکتی از آن را برای کارفرما ساخته و از آن در روند کار استفاده میکردند.
در فارسی به جای ماکت سازی از نمونک سازی استفاده میشود. اهدف از طرح این درس در سیلابس آموزشی دروس رشته معماری داخلی را در ادامه میبینیم:
- آشنايى با مواد مختلف و روش استفاده از آنها در ساخت ماکت و مدلها
- استفاده ازمدل براى معرفى، تشریح ايده
- توانمند سازی دانشجویان برای ساخت نمونههای 3 بعدی خود با ابزار و مواد ساده
- توانمند سازی دانشجویان در ساخت مدل و ماکتهای عينى و سه بعدى از محصولات و بناها در مقياس مختلف
سرفصل و رئوس مطالب درس ماکت سازی
- تعریف ماکت و هدف از ساخت آن
- انواع ماکت یا نمونک ها
- آشنايى با مواد مورد استفاده در ساخت مدلهاى مختلف ماکت
- انتخاب مواد مختلف برای ماکت سازى با توجه به كاربرد نمونکها
- روشهاى كاربرد مواد گوناكون در ساخت ماکتهای تركيبى
- آشنايى با ابزارهای مدل سازى
- آشنایی با روشهای مونتاژ
- روشهای ساخت شابلون و سایر ابزارهای کمکی
- روشهای رنگ آمیزی و پرداخت
- آشنایی با روشهای صحیح استفاده از انواع ابزار و ایمنی آنها
- آشنایی با انواع ابعاد و مقیاس دهی صحیح در مدل سازی
- برش انواع مقوا و کاغذ جهت ساخت حجمهای ساده
- ساخت پایه و نگهدارنده و بسته بندی ماکتها
- تکنیکهای کار با مقوای ماکت
- ساخت ماکتهای معماری
- روش استفاده از ابزار ماکت سازی جهت ساخت مدل و ماکت فضای سبز و منظر (لنداسکیپ)
- آشنایی با قابلیتهای چوب بالسا و روش استفاده از این چوب
- ساخت مدل و ماکت با انواع رزین
- آشنایی با انواع فوم (فومهاى زرد، سفيد و آبى) و موارد استفاده
- استفاده از موم برای قالب سازی و ریخته گری
- ساختن مدل و ماکت با مواد و محصولات موجود در بازار
- آشنایی با انواع چسب و اتصالات برای نمونک سازی
- مونتاژ و سرهم بندی برای ساخت مدل های پیچیده
- ساخت مدلهای شن و ماسه برای ریختهگری
- قاب بندى، پاسپارتو، بستهبندی
- مقياس دهى و خطاهاى اسكيل
- روشهای انتقال نقشه به ماکت و مدل قبل از ساخت
- شيوه هاى محاسبه جرم و حجم و تبديل و جرم حجمى ماده اصلى ساخت نهايى از روى مدل و ماکت
این درس به دلیل خرید مواد اولیه برای ساخت مدل و ماکت، از دروس پر هزینه و وقت گیر برای دانشجویان به شمار میرود.
منابع و رفرنس ها برای تدریس اساتید و مطالعه دانشجویان
- مهاررت هاى ترسيم طرح؛ لوکارد ویلیام کربی ترجمه حسن سجاد زاده از انتشارات خاک
- نمونک سازی راهنمای طراحی و ساخت مدلهای معماری؛کریس میلز ترجمه محمد ابراهیم زاده از انتشارات یزدا
- ابزار، مصالح و شیوههای گوناگون نمونک سازی: راهنمای کارگاهی ساخت و کاربرد نمونک های طراحی معماری، احمدی نژاد، انتشارات خاک
مبانی معماری داخلی Principels of Interior Design
همانطور که از نام درس مشخص است، بنیان رشته معماری داخلی را میتوان در اهداف و سرفصل دروس آن یافت. اهداف اصلی این درس در سیلابس دروس معماری داخلی را به شرح زیر خلاصه میکنیم:
- نگاه خلاقانه و جستجوگر و نو گرا در زمينه طراحى معمارى داخلى
- آشنا شدن دانشجویان از دریچه رفع نيازهاى عملكردى، معنايى، زيبایی شناختى و… در زندگی انسانها
- شناخت صحيح نياز و شيوه هاى رفع نیاز با اصول معماری
سرفصل دروس مبانی معماری داخلی
انسان به صورت خودآگاه یا نا خودآگاه از محیط زیست خود که با دست خویش ساخته است، انتظارات فراوانی دارد. در این درس با این انتظارات آشنا میشویم و درک صحیحی از این که معماری داخلی برای پرداختن به نیازهای انسان است، پیدا میکنیم.
- آشنايى با نيازهاى انسان (هر انسانی دارای نیازهای مختلفی است، که در مکاتب مختلف از جهات مختلف بررسی شده اند، هرم مازلو یکی از این دسته بندی ها است)
- آشنايى با روش تفکیک افراد، انتظارات و نیازهایشان
- آشنايى با مفاهیمی مانند فضاهاى خصوصى و عمومى، اجتماعى و فردى و نحوه كم و زياد شدن ميزان خلاقيت و حجم طراحى
- یادگیری روشهای تحلیل یک فضا از دید مکاتب مختلف
- اثرات محدود شدن انسان در یک بنا و روش ایجاد تعامل با محیط
- تحقیق، بررسی و مقایسه تعامل انسان با محیط، طبیعت، نمونههای طبیعی و ارگانیک
- بررسى تاثیر اشکال و تركيببندى بر روان انسان و جكونكى تبديل تركيب بندى بصرى به يك بخث از بنا در يك ساختمان بر اساس تأثير آن بر انسان
- تاثیر شرایط اقلیم بر زندگی انسان
- بررسى نور، دما، صدا، چشم انداز و مناظر، تهويه، رايحه و بو و…. بر آسایش و زندگی انسان
- درک ارتباط بین معماری داخلی و معماری، اولویت قرار دادن هر یک بر دیگری در شرایط متفاوت
- معرفی و مرور روابط عناصر معماری داخلی با مبلمان و چیدمان آن
- ایده برداری از طبیعت برای رفع نیاز و امکان شبیه سازی خلاق
برای درک بهتر مطالب و تفهیم درس استفاده از فیلمهای علمی مناسب، عکس، سفرهای علمی و بازدید از اماکن و موزهها، تحقیقات میدانی، تعریف پروژههای مرتبط به دانشجویان کمک شایانی میکند.
منابع تدریس و مطالعه دانشجویان
- انسان، طبيعت، معمارى؛ نازنین گلپرور، انتشارات طحان
- ديد معمارى، برنت برولين، انتشارات خاک
- آشنایی با معماری جهان؛ محمد زارعی، نشر فن آوران
- طراحى بيمارستان، اصول و مبانى معمارى و طراحى داخلى بيمارستان؛ شهريار خانى زاد، نشر هنر معمارى
- كتاب طراحى كتابخانه (اصول و مبانى معمارى و طراحى داخلى كتابخانهها از كلاسیک تا مدرن) آبتين گلكار، الناز رحيمى؛ نشر هنر معمارى
- فضا، زمان و معماری؛ محمدتقى فرامرزى، انتشارات کاوش پرداز
مبانى هنرهاى تجسمى (1) Basic Elements of Arts
هنرهای تجسمی، هنرهای مبتنی بر حس بینایی مانند نقاشی، خوشنویسی، مجسمهسازی، طراحی محصول، چاپ دستی، عکاسی، گرافیک، تصویرسازی، طراحی صنعتی، صنایع دستی، ویدئو، فیلمسازی و طراحی داخلی است. کارشناس معماری داخلی باید تسلط کافی بر مبانی هنرهای تجسمی داشته باشد. به طور خلاصه هدف از قرارگیری این درس در سیلابس دروس معماری داخلی به شرح زیر است:
- آشنايى دانشجو با عناصر بنيادين هنر
- توانايى استفاده از هنرهای تجسمی در تمرينات دانشگاهى و آينده حرفهاى
- تلفیق آثار هنرى مختلف با معمارى داخلى
- توانمندسازی دانشجویان برای تشخیص و تحلیل عناصر هنرهای تجسمی
- به کار بردن علوم نظرى آموخته شده به آثار طراحى و نمونههاى عملى ساخته شده در معمارى داخلى
سرفصل تدریس هنرهای تجسمی 1
- تعریف و مفهوم نقطه، خط، سطح، بافت، رويه، حجم و ريتم
- تناسب، تعادل، تقارن ها، تبديل و…
- آشنايى مقدمانی با تئوری گشتالت و مفهوم عناصر خط و كل
- بررسى عامل نور و سايه، عناصر احساسى و شرايط اقليمى بر درک بیننده از یک اثر
برای درک بهتر موارد بالا به توضیحاتی که در ادامه میدهیم توجه کنید.نقطه، خط، سطح، حجم و بافت و.. که عناصر بصرى نامیده میشوند، براى تعريف بخشيدن به فضا و جداسازی فضاهاى مختلف استفاده میشوند. تعداد زیادی از ابزارهاى حرفهاى معماران داخلى، از زاويه ديد بصرى مانند عناصر اوليه هنرهاى تجسمى و كاربردى قابل تحليل و بررسی هستند.
خط سیر تبديل نقاط و خطوط و سطوح به اجزاى ساختمانى و ديوارها و محصولات، امری متداول در حرفه معمارى داخلى است. به این دلیل برای اولين بخش از آموزش مبانى هنر در رشته معمارى داخلى، به عناصر فرم در هنرهاى تجسمى پرداخته میشود. تفکر و تحليل و پرداختن به روابط بينابينى اين عناصر هنرى مقدمات یادگیری هنرهای کاربردی است.
دانشجو باید همزمان با یادگیری مبانى هنرهای تجسمی، با مفاهيم اوليه ساختن ساختمان مانند ستون، تير، بام و كف و ديوار، مسيرهاى دسترسى، نور دهی طبیعی از طریق پنجره و بالكن ها، فضاهاى مشترک، تعادل و زیبایی بصرى، نسبت هاى طلايى، ايجاد لبه و حاشيه، مقياس و اندازه و مفهوم بخشى به فضا، شناخت مقدماتی پیدا کرده تا در دروس هاى بعدی به این جزئیات و مفاهیم به صورت تخصصى و حرفه ای بپردازد.
منابع و رفرنسهای هنرهای تجسمی 1
- تجزيه و تحليل آثار معماران معروف جهان؛ سامان هزارخانی
- مبانى هنرهاى تجسمى؛ ليليان كارت/ عربعلى شروه
- طراحى به كمك ترسيم؛ فرانسيس دى كى چینگ
- طراحى داخلى فضا نور عناصر؛ كريستسان شيتيس/ شبنم خانى ؛ نشر طحان
مبانى هنرهاى تجسمى (2) Basic Elements of Arts
مبانی هنرهای تجسمی 2 در ادامه سرفصلها و اهداف مبانی هنرهای تجسمی 1 تعریف شده است. این درس هم برای آشنایی و یادگیری مبانی هنر برای دانشجویان رشته معماری داخلی اهداف زیر را دنبال میکند:
- رنگ شناسی
- آموزش ترکیب رنگها و آشنایی با الگوهای ترکیب بندی رنگ
- آموزش نام صحیح رنگها
- بررسی تاثیرات رنگهای مختلف
- آشنایی دانشجویان با عناصر عمومی و پایه آثار هنری
- آموزش روش تحلیل رنگ، فرم و روابط بینابینی عناصر هنری
- جستجو و درک کامل نمونههای خط، نقطه، بافت، جنس، ریتم و حرکت، تضاد و تناسب، هارمونی، قوانین ترکیب رنگ، نسبت طلایی و …
سرفصل تدریس مبانی هنرهای تجسمی 2
اساتید باید به تدریس کامل و آشنایی دانشجویان در سرفصلهای زیر و همچنین دانشجویان نیز با تمرینهای مستمر، جستجو در اینترنت، بازدید از آثار هنری و … به تقویت موارد تدریس شده همت گمارند.
- آشنایی با ویژگیهای نور
- آشنایی و شناخت ویژگیهای رنگ از جمله، تیرگی و روشنی، خلوص، فام و…
- آشنایی با کنتراست رنگی
- کاربرد رنگ در معماری داخلی
- تاثیر رنگها بر احساسات انسان
بسیاری از آثار هنری فاخر در هنر کلاسیک و جدید تاریخ هنر، از به کار بستن صحیح عناصر ساده مبانی هنر خلق شده اند. در درس مبانی هنرهای تجسمی 2، به بیان تخصصی عناصر فرم و قوانین رنگ هنرهای تجسمی پرداخته میشود. روش تدریس شناخت عناصر باید دانشجو را در عين آشنایی با تاريخ شكل گيرى مباحث پايه هنر و يافتن قدرت تحلیل آثار تجسمى و بصرى مانند نقاشى و گرافیک و مجسمه سازى از دریچه رشته تخصصی خود نیز آماده شود.
رفرنس تدریس و مطالعات بیشتر دانشجویان
- رنگ در معماری و معماری داخلی؛ محمد رضا نامداری، انتشارات مهدیار
- رنگ و نور در دكوراسيون طراحى داخلى طراحان قرن بیستم؛ فرانسیكو سرور/سامان هزارخانى
- طرح و رنگ دركاشى-طراحى نقوش همپوشان؛ ناصر مقام پور
درس نقشه کشی در معماری داخلی Industrial Drawing
همان طور که در قبل هم اشاره کردیم، معمار داخلی همواره باید با مهندس مکانیک، مهندس عمران و مهندس معماری در تعامل سازنده باشد. از این رو یادگیری و آشنایی با نقشههای مهندسی معماری، عمران و مکانیک از بایدهای یک کارشناس معماری حرفهای است. به طور خلاصه هدف از ورود درس نقشه کشی در رشته معماری داخلی به صورت زیر خلاصه میشود:
- آشنايى با قواعد و قوانين نقشه كشى فنى
- آموزش ترسيم و خواندن نقشههاى صنعتى و ساختمانى برای استفاده در پروژههاى معمارى داخلى
سرفصل دروس نقشه کشی در معماری داخلی
- تاریخ و تعریف نقشه کشی
- کاربرد نقشه کشی در کارشناسی معماری داخلی
- تعریف تصویر در نقشهکشی
- آشنایی با انواع خط و علایم نقشه کشی
- سه نمای روبه رو، بالا و جنبی، برش و اندازه زنی
- ترسیم احجام ساده
- مجهول یابی و کاربرد آن در نقشه کشی
- ترسیم نمای سوم از دو نمای دیگر
- مفهوم برش و صفحات برشی
- وسایل نقشه کشی
- روش ترسیم مقاطع برش خورده قطعات
- قرینهسازی، اندازهگیری، اندازه گذاری نقشه و مقیاس
- زاویه سنجی و رسم منحنی
- استفاده از شابلون ها
- پرسپکتیو
- ترسیم حجمهای نا منظم
- پیدا کردن اندازه در پرسپکتیو
- مفهوم پلان، برش و قوانین نقشه کشی با نرم افزار اتوکد
منابع و رفرنسها
- رسم فنی، طراحی و نقشه کشی؛ مهدی رحیمی، انتشارات سیمای دانش
- آموزش گام به گام اتوکد در معماری؛ لیلی محمدی فر؛ انتشارات فروزان
- نقشه کشی صنعتی؛ محمد حسن پدرام؛ نشر هخامنش
حکمت هنر اسلامی Wisdom-Oriented of Islamic Art
آشنايى با تاريخ و تعاريف حكمت اسلامى و مبانى آن، هنر و دين و درک وجوه اختلاف و تمایز حكمت اسلامى با تأكيد بر مبانى عرفان اسلامى و ایجاد توانايى خلق آثار و نقد و بررسى آنها از اهداف درس حکمت هنر اسلامی است.
سرفصل تدریس حکمت هنر اسلامی
- تعاریف حکمت
- تعریف دین
- تعریف هنر از دیدگاه فلسفه
- تعریف هنر، بازنمایی
- ارتباط دین و هنر
- مبانی هنر دینی
- معنا و مفاهیم سنت، ارتباط هنر مقدس با هنر سنتی، هنرمقدس در اديان و تمدنهاى مختلف
- حکمت هنر از دید فلاسفه (فارابی، ابن سینا، سهروردی، ملاصدرا، ارسطو، افلاطون و…)
- هنر و عوالم پنجگانه به ویژه عالم خیال
- عالم خیال در هنر اسلامی از جمله معماری، موسیقی، نقاشی و نگارگری و…
- ارتباط هنر دینی و هنر مقدس، تحلیل مبانی متافیزیکی هنر مقدس در تمدنهای مختلف
- تدریس مفاهیم انتزاعی چون، جمال، عشق، حسن و … با تاکید بر زیبایی شناسی
- بررسی تئوریهای مختلف هنر
رفرنس و منابع مطالعاتی
- حکمت هنر و زیبایی در اسلام؛ شهرام پازوکی، نشر فرهنگستان هنر
- مبانی هنر معنوی؛ علی تاج الدینی، انتشارات دفتر مطالعات دینی هنر
- آثار افلاطون (جمهوری، ایون، فایدرس، مهمان)؛ افلاطون، ترجمه لطفی، نشر خوارزمی
- راز و رمز هنر دینی؛ مهدی فیروزان، انتشارات خوارزمی
- عرفان نظری؛ سید یحی یثربی، انتشارات بوستان کتاب
- عالم خیال و مفهوم فضا در نگارگری ایرانی؛ سید حسین نصر، نشر فصلنامه هنر
- گلشن راز؛ شیخ محمود شبستری، مقدمه و تصحيح صمد موحد، نشر طهوری
- عرفان اسلامی چیست؟ مارتین لینگز، سهروردی
- سوانح العشاق؛ سهروردی، انتشارات روزبهان
- سه حکیم مسلمان؛ سید حسین نصر احمد آرام، انتشارات کتابهای جیبی
- مصنفات (۳) جلد؛ سهروردی به تصحیح کربن و نصر، مطالعات تحقیقات فرهنگی
- خیال، مثال و جمال در عرفان اسلامی، نوشته علی شیخ الاسلامی، انتشارات فرهنگستان هنر
- هنر دوران مدرن: فلسفه هنر از کانت تا هایدگر؛ ژان ماری شفر ایرج قانونی نشر آگه
- تاریخ فلسفه اسلامی؛ هانری کربن/ جواد طباطبایی، نشر کویر
- مبانی زیبایی شناسی جامع، فريتهوف شووان/محمدرضا ریخته گران، شماره 13 فصلنامه هنر
- جامع الاسرار ومنبع الانوار؛ شیخ سید حیدر آملی، تصحیح هانری کربن و عثمان اسماعیل یحیی، انستیتو ایران و فرانسه
- حكمه الاشراق؛ سهروردی/ سید جعفر سجادی، انتشارات دانشگاه تهران
- حی بن يقضان؛ ابو علی سینا به تصحیح کربن، مرکز نشر دانشگاهی
- نگاهی دیگر به تاریخ فلسفه اسلامی؛ رضا داوری اردکانی، نشر دانشگاه تهران
- مینیاتور ایرانی، نیتوس بور کهارت/غلامرضا اعوانی، هنر دینی، ش ۶
- ما و تاریخ فلسفه اسلامی؛ رضا داوری اردکانی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه
طراحی پایه 1 (اسکیس) Basic Drawing
کارشناس معماری داخلی باید بتواند طرح ذهنی و ایده خود را روی کاغذ و یا تصویر سه بعدی پیاده کند تا بتواند برداشت دقیقی از کم و کاستیها و همچنین جزئیات و قابل اجرا بودن آن داشته باشد. اهداف زیر برای درس طراحی پایه 1 در رشته معماری داخلی تعریف شده است.
- هماهنگ شدن دست و مغز دانشجو برای انتقال ايدههای ذهنی و طرحها
- به تصویر کشیدن ایدهها در زمانی کوتاه و با سادهترین وسایل
سیلابس و طرح درس اسکیس معماری داخلی
روشهای مختلف طراحی از زمان آکادمیک شدن تدریس هنر مورد نقد و بحثهای زیادی بوده و هست. توجه به این موضوع که برای طراحی خلاق و نوآورانه همیشه هم نیازی به استفاده از قوانین سفت و سخت ریاضی، هندسه نیست، هضم موضوع را برای علاقمندان آسان میکند. عبور از طرحهای ذهنی و انتزاعی و قابل دیدن و لمس کردن آن یا همان عینی سازی ایده از طراحی صحیح میگذرد.
- آشنايى با وسايل طراحى
- آشنایی با انواع کاغذ و سطحهای اثر پذیر
- آموزش شیوههای ترسیم، تکنیکهای رسم خط و بازگو کردن احساس ناشی از طراحی
- آموزش روشهای رایج طراحی
- بررسی آثار طراحان معروف و تراز اول
- تمرین و آموزش طراحی اندام و فیگور با حفظ حدود شرع
- آشنایی با آثار هنرمندان برجسته طراحی
پشتکار، تمرین و ممارست در اسکیس ( طراحی پایه سریع) و ارائه حرفهای آن (راندو) بر موفقیت علمی و شغلی دانشجو در آینده تاثیر مستقیم دارد. از تمام دانشجویان و اساتید گرامی تقاضا میشود که تمرینات مختلف را در طول ترم برای تسلط بر این درس انجام دهند.
منابع مطالعاتی و رفرنسها
- اسکیس معماری داخلی؛ وره یوشی هاسه گاوا، ترجمه کوروش محمودی از انتشارات یزدا
- خلاقیت ترسیم در معماری؛ فرانس دی کی چینگ، نشر امید انقلاب
- اسکیس هایی از ژاپن، فرانس دی کی چینگ، نشر یزدا
طراحی پایه 2 (راندو) Advanced Drawing
روس تدریس این درس باید به صورت کارگاهی باشد، یعنی انجام تمرينات عملى در کلاس درس زير نظر استاد انجام پذیرد. هدف از قرارگیری این درس در سیلابس دروس رشته معماری داخلی را میتوان در موارد زیر بیان کرد:
- هماهنگی بین دیدن، فکر کردن و کشیدن طرح
- آشنایی با وسایل طراحی از جمله انواع مداد، مدادهای رنگی، ماژیک، پاستل روغنی و خشک، انواع رنگ آکرلیک، آبرنگ، ذغال و…
- انتقال مواد و حس جنس با طراحى، اسكيس و راندو
- آموزش روشهای ارائه حالات و جنس مواد
- آشنایی با انواع تکنیک اجزای رنگی و ابزار رنگ
- آموزش نور، بعد نمایی و سایه
- انواع روش سایه زدن، هاشور زدن، عمق دهی، برجسته سازی
- رابطه نقش، فرم، جزئیات، نور با رنگ
- استفاده از ابزار مختلف برای ارائه به صورت دستى و ديجيتالى
- اصول به انجام رساندن يك پروسه موفق طراحى معمارى داخلى
منابع و رفرنسهای اصلى
- اسكيس با ماژیک؛ نوشته توماس وانگ، انتشارات یزدا
- معمارى رنگ، تكنيکهاى راندو، نوشته مرتضی صدیق نشر کلهر
- پلان گرافیک، دیوید داویس، نشر گنج هنر
دانشگاههای برتر جهان در رشته هنر و معماری
- کالج سلطنتی هنر لندن yalRo College of Art
- دانشگاه هنر لندن University of the Arts London
- Parsons School of Design at The New School در نیویورک آمریکا
- مدرسه طراحی رودآیلند آمریکا Rhode Island School of Design (RISD)
- موسسه فناوری ماساچوست آمریکا Massachusetts Institute of Technology (MIT)
- دانشگاه پلی تکنیک ایتالیا Politecnico di Milano
- Aalto University فنلاند
- مدرسه هنر گلاسکو The Glasgow School of Art در انگلستان
- مدرسه و موسسه هنر شیکاگو School of the Art Institute of Chicago
- موسسه پرات Pratt Institute آمریکا
- دانشکده مرکز طراحی هنر Art Center College of Design در آمریکا
- دانشگاه تونگچی در شانگهای چین Tongji University
- دانشگاه پلی تکنیک هنگ کنگThe Hong Kong Polytechnic University
بازار کار و موقعیت شغلی رشته معماری داخلی
با توجه به این که رشته معماری داخلی رشته ای تقریبا جدید در مقطع کارشناسی است،اما فارغ التحصیلان هنرستانی زیادی در این رشته وجود دارد.اغلب افرادی که در این رشته تحصیل می کنند،انتظار دارند به راحتی وارد بازار کار شوند.اما این فرضیه در رشته معماری داخلی کاملا اشتباه است.رشته معماری داخلی به صورت عینی لمس می شود و داشتن مدرک در این رشته چندان مهم نیست.
اگر بتوانید نمونه کارهایی فوق العاده طراحی و اجرا کنید، مطمئن باشید که به زودی به ثروت خوبی دست پیدا می کنید. اما اگر بدون هنر و استعداد و خلاقیت وارد این کار شوید، مطمئن باشید در حد حداقل حقوق وزارت کار، می توانید شغلی برای خود پیدا کنید. بنابراین اگر وارد این رشته می شوید، خلاقیت،نوآوری و هنر را سر لوحه کار خود قرار دهید.
- رتبه قبولی رشته مهندسی معماری داخلی
- در ادامه می توانید رتبه قبولی در رشته مهندسی معماری داخلی را در کنکور سال قبل ببینید.توجه شود که هر ساله به علت تغییر ظرفیت پذیرش دانشگاه ها و تغییر در سهمیه ها که توسط سازمان سنجش و آموزش کشور اعمال می شود و همچنین اقبال عمومی دانش آموزان، تغییر زیادی در رتبه های قبولی اتفاق می افتد. بنابراین با مراجعه به مشاور انتخاب رشته حرفه ای قبولی خود را در دانشگاه تضمین کنید.