پیش از معرفی رشته مهندسی معدن برای درک بیشتر و آگاهی بیشتر از این رشته به مقدمه ای کوتاه می پردازیم:
معدن و معدن کاری در کشور عزیزمان ایران به سال های بسیار دور بر میگردد و با افتخار می توان گفت که کشور ایران دارای سابقه ای طولانی و بسیار پر افتخار در این حوزه می باشد. اولین اقوامی که فلز را کشف کردند، ایرانیان باستان بودند.
کشور ایران با حدود ۱درصد جمعیت کل جهان حدود ۷ درصد از ذخایر کشف شده در دنیا را دارا می باشد که این موضوع یکی از موارد حائز اهمیت برای سرمایه گذاری و صرف وقت بیشتر در این حوزه می باشد. ایران حدود ۶۸ نوع ماده غیرنفتی(معدنی)،۳۷ بیلیون تن ذخایر کشف شده و هم چنین ۵۷ بیلیون تن ذخایر بالقوه را داراست که همین موضوع سبب شده است تا ایران در بین ۱۵ قدرت معدنی جهان جای بگیرد و یکی از کشور های غنی به جهت دارایی های معدنی محسوب شود.
برای انجام هر فعالیت صنعتی نیاز به مواد معدنی داریم یعنی مواد معدنی مبنای اساسی و اصلی تولید و توسعه صنعتی می باشند. همانطور که می دانید کشف و استخراج این مواد کار آسانی نیست و نیازمند متخصصانی ماهر در این حوزه می باشیم.
برای آشنایی با رشته های زیر گروه ریاضی و رتبه قبولی کلیک کنید
معرفی رشته مهندسی معدن:
فهرست مطالب
- معرفی رشته مهندسی معدن:
- گرایش های رشته مهندسی معدن:
- گرایش اکتشاف:
- وظایف مهندسان معدن (گرایش اکتشاف) عبارت است از:
- گرایش استخراج:
- بخش های اصلی کاری مهندسان معدن (گرایش استخراج) عبارت است از:
- برای اینکه ذخایر موجود در زمین به معادن قابل استخراج تبدیل شوند چه مراحلی طی می شود؟
- چه افرادی مناسب رشته مهندسی معدن می باشند؟
- دروس دانشگاهی رشته مهندسی معدن:
- گرایش اکتشاف معدن:
- دروس عمومی رشته مهندسی معدن گرایش اکتشافات:
- دروس پایه رشته مهندسی معدن گرایش اکتشافات:
- دروس اصلی رشته مهندسی معدن گرایش اکتشافات:
- دروس تخصصی رشته مهندسی معدن گرایش اکتشافات:
- گرایش استخراج معدن:
- دروس عمومی رشته مهندسی معدن گرایش استخراج:
- دروس پایه رشته مهندسی معدن گرایش استخراج:
- دروس اصلی رشته مهندسی معدن گرایش استخراج:
- دروس تخصصی رشته مهندسی معدن گرایش استخراج:
- دانشگاهها و ظرفیت پذیرش هر دانشگاه در رشته مهندسی معدن:
- بازار کار رشته مهندسی معدن:
- ادامه تحصیل در رشته مهندسی معدن در داخل کشور:
- پیش ثبت نام انتخاب رشته
همانطور که در بخش قبل گفته شد تمامی کشور های دنیا و هم چنین کشور ایران به دلیل قدرت معدنی بالا به افرادی متخصص برای کشف و استخراج مواد معدنی نیاز دارد که به همین دلیل رشته ای تحت عنوان رشته مهندسی معدن که در انگلیسی Mining Engineering نامیده می شود در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور به صورت آکادمیک تدریس می شود. رشته مهندسی معدن یکی از قدیمیترین رشته های مهندسی در سراسر دنیا می باشد که سابقه آکادمیکی این رشته به دوران انقلاب صنعتی انگلستان بر می گردد.
گرایش های رشته مهندسی معدن:
مهندسی معدن در مقطع کارشناسی دارای دو گرایش می باشد که عبارتند از:
- گرایش اکتشاف
- گرایش استخراج
اکنون برای آشنایی بیشتر به توضیح هر یک از گرایش های نام برده شده می پردازیم.
گرایش اکتشاف:
دانشجویان در گرایش اکتشاف چگونگی و روش های گوناگون برای پی جویی و اکتشافات اولیه و اکتشافات تفضیلی را به جهت پیدا کردن مناطق مناسب و مستعد دارای پتانسیل معدن کاری و مکان یابی ذخایر نهان و نهفته شده در درون زمین و هم چنین تخمین میزان ذخیره و عیار آنها را آموزش می بینند و پرداختن به این مسائل در حوزه کاری دانش آموختگان این گرایش قرار می گیرد.گرایش اکتشاف تا مقطع دکترا در ایران امکان ادامه تحصیل دارد.
دانشجویان در گرایش اکتشاف با بهره گیری از دانش زمین و هم چنین شبیه سازهای رایانه ای شکل و حجم منابعی که در داخل زمین وجود دارند را مدلسازی می کنند.در گرایش اکتشاف دانشجویان با مباحث متفاوتی در حوزه های زیر آشنا می شوند:
- زمین شناسی معدنی
- مکانیک سنگ
- ژئوفیزیک و زمان شناسی ساختمانی
وظایف مهندسان معدن (گرایش اکتشاف) عبارت است از:
- کشف معادن مختلف
- تعیین نوع و شکل مواد معدنی
- ارزیابی میزان ذخایر
- ارزیابی اقتصادی و تعیین روش استخراج
گرایش استخراج:
دانشجویان در گرایش استخراج رشته مهندسی معادن دروس و مهارت های لازم به جهت طراحی معادن روباز و معادن زیرزمینی بر اساس عمق قرار گیری ماده معدنی و هم چنین شکل توده معدنی را یاد میگیرند زیرا استخراج معادن با توجه به عوامل گوناگونی مانند شرایط فنی،میزان دسترسی معدن،اقتصادی و… به دو شکل روباز و زیر زمینی انجام می شود.این گرایش تا مقطع دکترا امکان ادامه تحصیل دارد.
بخش های اصلی کاری مهندسان معدن (گرایش استخراج) عبارت است از:
- عملیات حفاری
- آتشباری برای خرد کردن سنگها
- بارگیری و باربری
- فرآیند سنگ شکنی
برای اینکه ذخایر موجود در زمین به معادن قابل استخراج تبدیل شوند چه مراحلی طی می شود؟
در این بخش می خواهیم کار مهندسان معدن در هر گرایش را به صورت شفاف تر شرح دهیم. برای اینکه یک ماده نهفته در درون زمین به یک معدن قابل استخراج تبدیل شود مراحل زیادی باید سپری شود اما به صورت خلاصه می توان گفت که اولین مرحله مربوط به مهندسان معدن(گرایش اکتشاف) می باشد و آنها وظیفه دارند تا با استفاده از دانش و مهارتی که طی دوران تحصیل به دست آوردهاند مناطقی را که دارای پتانسیل مناسب برای استخراج هستند را شناسایی کنند و در این بخش به عملیات میدانی نیاز است.
پس از مطالعات امکان سنجی و اقتصادی چنانچه منطقهی شناسایی شده پتانسیل لازم را دارا باشد امکان استخراج آن نیز مهیا می شود.اکنون برای استخراج مواد معدنی مهندسی معدن (گرایش استخراج) باید وارد عمل شوند و به طراحی معدن بپردازند.مهندسان استخراج باید میان طراحی ایمن و پایدار از یک سو و بحث اقتصادی از سوی دیگر تعادلی بهینه به وجود آورند و این موضوع یکی از حساس ترین وظایف مهندسان طراح می باشد.
پس از طی مراحل گفته شده ماده معدنی وارد کارخانجات فرآوری می گردد تا عیار و خلوص آن افزایش پیدا کند.
چه افرادی مناسب رشته مهندسی معدن می باشند؟
رشته مهندسی معدن یکی از رشته های سخت مهندسی می باشد زیرا مهندس معدن باید دانش وسیعی از علوم گوناگون را دارا باشد. چنانچه می خواهید این رشته دانشگاهی را برای تحصیل انتخاب نمایید باید دارای توانایی جسمانی و روحیه بالا به جهت کار در مناطق سخت باشید.
دروس دانشگاهی رشته مهندسی معدن:
دروس دانشگاهی یکی از مباحثی است که همیشه داوطلبان پیش از ورود به دانشگاه مشتاق آن هستند و می خواهند با دروس دانشگاهی و جدید آشنا شوند که اکنون به معرفی دروس دانشگاهی مقطع کارشناسی رشته مهندسی معدن در هر دو گرایش نام برده شده می پردازیم.
گرایش اکتشاف معدن:
دروس عمومی رشته مهندسی معدن گرایش اکتشافات:
- دو درس از دروس مبانی نظری اسلام
- یک درس از دروس اخلاق اسلامی
- یک درس از دروس انقلاب اسلامی
- یک درس از دروس تاریخ و تمدن اسلامی
- یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی
- ادبیات فارسی
- زبان عمومی
- تربیت بدنی ۱
- تربیت بدنی ۲
دروس پایه رشته مهندسی معدن گرایش اکتشافات:
- ریاضی ۱
- ریاضی ۲
- فیزیک ۱
- فیزیک ۲
- فیزیک ۳
- آزمایشگاه فیزیک ۱
- آزمایشگاه فیزیک ۲
- شیمی عمومی و آزمایشگاه
- برنامه نویسی کامپیوتر
- محاسبات عددی
- معادلات دیفرانسیل
- آمار و احتمالات مهندسی
معرفی رشته مهندسی عمران، کلیک کنید
دروس اصلی رشته مهندسی معدن گرایش اکتشافات:
- اجزای ماشین
- نقشه کشی صنعتی
- دینامیک
- استاتیک
- مقاومت مصالح
- مکانیک سیالات
- اصول استخراج معدن
- شیمی فیزیک
- نقشه برداری عمومی
- عملیات نقشه برداری
- زمین شناسی عمومی
- بازدید زمین شناسی عمومی
- زمین شناسی ساختمانی
- برداشت زمین شناسی ۱ و ۲
- کانی شناسی توصیفی ۱
- کانی شناسی توصیفی ۲
- سنگ شناسی ۱
- سنگ شناسی ۲
- کارتوگرافی و کاربرد عکس های هوایی
- کانی شناسی نوری
- زمین شناسی اقتصادی
- مینرالوگرافی
- زمین شناسی ایران
- مکانیک سنگ
- تجزیه مواد معدنی
دروس تخصصی رشته مهندسی معدن گرایش اکتشافات:
- ژئوفیزیک اکتشافی ۱ و ۲
- حفاری اکتشافی
- چاه پیمایی
- ژئوشیمی اکتشافی ۱ و ۲
- ژئوتکنیک
- آب های زیرزمینی
- نقشه برداری معدنی
- اقتصاد معدنی
- مبانی کانه آرایی
- ارزیابی ذخایر معدنی
گرایش استخراج معدن:
دروس عمومی رشته مهندسی معدن گرایش استخراج:
- دروس عمومی این گرایش دقیقا مشابه دروس عمومی گرایش اکتشاف معدن می باشد.
دروس پایه رشته مهندسی معدن گرایش استخراج:
- دروس پایه این گرایش دقیقا مشابه دروس پایه گرایش اکتشاف معدن می باشد.
دروس اصلی رشته مهندسی معدن گرایش استخراج:
- اجزای ماشین
- نقشه کشی صنعتی
- استاتیک
- دینامیک
- مکانیک سیالات
- مقاومت مصالح
- مبانی مهندسی برق
- ماشین های حرارتی
- نقشه برداری عمومی
- عملیات نقشه برداری
- زمین شناسی عمومی
- بازدید زمین شناسی عمومی
- زمین شناسی ساختمانی
- برداشت زمین شناسی
- کانی شناسی
- سنگ شناسی
- شیمی فیزیک
- زمین شناسی اقتصادی
- کارتوگرافی و فتوژئولوژی
- اصول اکتشاف و ارزیابی ذخایر
دروس تخصصی رشته مهندسی معدن گرایش استخراج:
- بازدید معدن
- حفر چاه و تونل
- چالزنی و آتشباری
- ترابری در معادن
- مکانیک سنگ
- نگهداری در معادن
- تهویه در معادن
- روش های استخراج روباز
- روش های استخراج زیرزمینی
- نقشه برداری معدنی
- آبکشی در معادن
- کانه آرایی
- اقتصاد معدنی
- خدمات فنی در معادن
- اصول طراحی معادن
دانشگاهها و ظرفیت پذیرش هر دانشگاه در رشته مهندسی معدن:
تا اینجا به صورت کامل با رشته مهندسی معدن آشنا شدید و چنانچه این رشته را برای تحصیل مناسب می دانید آگاهی از دانشگاه های ارائه دهنده و ظرفیت هر دانشگاه یکی از مواردی است که دارای اهمیت است.اکنون در جدول زیر دانشگاهها به همراه تعداد ظرفیت هر یک در کنکور سراسری ۹۸ ارائه خواهد شد. این آمار رسمی و طبق آمار رسمی سازمان سنجش آموزش کشور می باشد.
نام دانشگاه | دوره تحصیلی | ظرفیت پذیرش نیمسال اول |
دانشگاه ارومیه | روزانه | ۴۰ |
دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)-قزوین | روزانه | ۳۰ |
دانشگاه تهران | روزانه | ۵۰ |
دانشگاه زنجان | روزانه | ۶۰ |
دانشگاه سیستان و بلوچستان-زاهدان | روزانه | ۴۰ |
دانشگاه شهید باهنر-کرمان | روزانه | ۳۵ |
دانشگاه صنعتی اراک | روزانه | ۶۰ |
دانشگاه صنعتی ارومیه | روزانه | ۴۵ |
دانشگاه صنعتی امیرکبیر-تهران | روزانه | ۵۰ |
دانشگاه صنعتی سهند-تبریز | روزانه | ۵۰ |
دانشگاه صنعتی سهند-تبریز | نوبت دوم | ۱۵ |
دانشگاه صنعتی شاهرود | روزانه | ۸۰ |
دانشگاه صنعتی شاهرود | نوبت دوم | ۲۰ |
دانشگاه صنعتی همدان | روزانه | ۴۰ |
دانشگاه صنعتی همدان | نوبت دوم | ۱۵ |
دانشگاه کردستان-سنندج | روزانه | ۶۰ |
دانشگاه لرستان-خرم آباد | روزانه | ۴۰ |
دانشگاه لرستان-خرم آباد | نوبت دوم | ۱۰ |
دانشگاه ملایر | روزانه | ۵۰ |
دانشگاه ملایر | نوبت دوم | ۱۰ |
دانشگاه ولی عصر(عج)-رفسنجان | روزانه | ۶۰ |
دانشگاه یزد | روزانه | ۷۰ |
دانشگاه صنعتی اصفهان | روزانه | ۸۰ |
ظرفیت کل دانشگاه ها در رشته مهندسی معدن در دو دوره روزانه و نوبت دوم در کنکور سراسری ۹۸ حدود ۱۰۱۰ دانشجو بوده است.
بازار کار رشته مهندسی معدن:
بازار کار یکی از موضوعاتی است که در زمان انتخاب رشته باید توجه خاصی به آن شود زیرا رشته دانشگاهی تاثیر زیادی بر زندگی آینده،جایگاه و میزان درآمد شما خواهد داشت.
همانطور که در بخش مقدمه گفته شد کشور ایران یکی از کشور های غنی از نظر ذخایر معدنی می باشد که برخی از معادن ایران در کلاس جهانی قرار دارند که عبارتند از:
- معدن مس سرچشمه
- معادن سنگ آهن سنگان
- معدن سنگ آهن گل گهر سیرجان
فارغ التحصیلان این رشته هم در بخش های دولتی و هم در بخش های خصوصی امکان فعالیت را خواهند داشت اگرچه باید توجه داشت که میزان مهارت و تبحر در هر حرفه ای برای جذب در بازار کار در جامعه کنونی از اهمیت بالایی برخوردار است.
ادامه تحصیل در رشته مهندسی معدن در داخل کشور:
دانشجویان پس از دریافت مدرک لیسانس خود می توانند در دوره کارشناسی ارشد شرکت کنند و در حال ححاضر امکان ادامه تحصیل در این رشته دانشگاهی تا مقطع دکترا در کشور فراهم می می باشد و لازم به ذکر است که دو گرایش زیر نیز در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا ارائه می شوند که عبارتند از:
- گرایش مکانیک سنگ
- گرایش فرآوری مواد معدنی
ادامه تحصیل در رشته مهندسی معدن در خارج از کشور:
آمریکا و استرالیا از قطب های معدن کاری دنیا به حساب می آیند و چنانچه داوطلبی قصد مهاجرت داشته این دو کشور برای ادامه تحصیل در رشته مهندسی معدن از بهترین ها می باشند و علاوه بر آن کشور های دیگری نیز برای ادامه تحصیل در رشته مهندسی معدن مناسب هستند که عبارتند از:
- کانادا
- سوئد
- آلمان
- فرانسه
- انگلستان
- جمهوری چک
- روسیه
- چین
- هند
- اتریش