تاثیر استرس بر مغز و بدن، را باید جدی گرفت. برای شناخت تاثیرات استرس بر مغز و بدن باید استرس را به درستی شناخت. همه انسان‌ها با هر سن و در هر موقعیتی با هر شغلی که باشند در زندگی با استرس مواجه شده‌اند و در زندگی روزمره استرس را تجربه کرده‌اند. استرس به صورت روزانه برای افراد اتفاق می افتد و انواع گوناگونی دارد.
“برای آشنایی با انواع گوناگون استرس کلیک کنید”
قطعا تا کنون از تاثیرات بد و منفی استرس بر بدن شنیده اید. تاثیرات منفی استرس می تواند منجر به علائم جسمی مانند سردرد، درد قفسه سینه و … شود. هم چنین می تواند مشکلات خلقی مانند اضطراب و یا غم را در انسان بوجود آورد و یا سبب مشکلات رفتاری مانند پرخوری، عصبانیت و یا پرخاشگری شود.
تاثیر مخرب استرس بر بدن و مغز انسان:
آنچه که ممکن است ندانید تاثیر جدی استرس بر مغز شما می باشد. در زمان مواجهه با استرس، مغز شما مجموعه ای از واکنش‌ها را برای محافظت از خود در برابر خطرات احتمالی پشت سر می گذارد که برخی از آنها خوب و برخی بد می باشند. گاهی اوقات استرس به میزان کم و به اندازه کافی (نه بیش از حد) می تواند ذهن انسان را تقویت کند و توانایی به خاطر سپردن و یادآوری جزئیات را بهبود بخشد.
در این قسمت از مقاله اثرات مخربی که استرس می تواند بر مغز انسان داشته باشد را برای شما خواهیم نوشت.
استرس سبب ایجاد رادیکال های آزاد و کشتن سلول‌های مغز
کورتیزول باعث آزاد شدن گلوماتیک مازاد در انتقال دهنده های عصبی می‌شود. گلوتامات رادیکال های آزادی ایجاد می کند که به سلول های مغزی حمله می کنند و شیوه عملکردی آنها مانند حمله اکسیژن به فلز که سبب زنگ زدگی می شود می باشد. در واقع رادیکال های آزاد دیواره های سلول های مغزی را سوراخ سوراخ می کنند و باعث پارگی آنها و در نهایت مرگ آنها می شوند.
گلوتامات چیست؟
اسید گلوتامیک یا همان گلوتامات یکی از اسید های آمینه موجود در بدن می باشد. میتوان آن را به عنوان فراوان‌ترین انتقال دهنده عصبی در مغز انسان معرفی نمود. گلوتامات بیشتر در مغز و سیستم عصبی مرکزی انسان متمرکز شده است. از گلوتامات برای ساخت پروتئین ها استفاده می شود البته علاوه بر این گلوتامات به عنوان یک انتقال دهنده عصبی نیز وظیفه مهمی را به عهده دارد. گلوتامات سیگنال‌هایی را بین سلول های عصبی در مغز و بدن ارسال می کند که برای رشد مغز، یادگیری و بهبود حافظه مهم و ضروری می باشند.
برخی از مواد غذایی که حاوی گلوتامات می باشند عبارتند از:
- پنیر
- تخم مرغ
- گوشت قرمز
- انگور
- گوجه
- کلم بروکلی
- نخود فرنگی
- گردو
استرس هم چنین به طور غیر مستقیم در سایر عادات سبک زندگی که رادیکال های آزاد بیشتری تولید می کنند نیز نقش دارند. اگر استرس سبب ایجاد بی خوابی، خوردن هله هوله،نوشیدن بی رویه الکل، در شما شده است بدانید که این موارد سبب افزایش رادیکال های آزاد در شما می شود. بنابراین باید تاثیر استرس بر بدن و به خصوص مغز را جدی گرفت.
برای مطالعه” مقاله تغذیه و تاثیر آن بر یادگیری” کلیک کنید
استرس شما را فراموشکار و حساس می کند
مشکلات حافظه و فراموش کار شدن یکی از نشانه های اولیه استرس می باشد. تا کنون برایتان پیش آمده است که فراموش کنید یکی از وسایلتان را در کجا گذاشته‌اید و یا یکی از قرارهای کاری و روزمره خود را فراموش کنید؟ رخداد چنین شرایطی می تواند استرس را در شما دوبرابر کند.
حتی ممکن است شما را حساس تر و به عبارتی احساسی تر کند که این موضوع دارای یک علت فیزیولوژیکی و منطقی می باشد. مطالعات اخیر نشان داده است که هنگامی که شخصی به این عارضه دچار می شود، سیگنال های الکتریکی مرتبط با حافظه و خاطرات، ضعیف گردیده و نواحی مربوط به احساسات تقویت می شوند که در نتیجه این موارد، شما فراموشکار و حساس خواهید شد. تاثیر استرس بر بدن و مغز خود را جدی بگیرید.
برای مطالعه “مصرف ریتالین و تاثیر آن بر حافظه” کلیک کنید
استرس یک چرخه از ترس و اضطراب ایجاد می کند
استرس بخشی از مغز که “آمیگدال“ نامیده می شود را فعال می‌کند. آمیگدال مغز که در فارسی به آن بادامه نیز گفته می شود بخشی از مغز انسان می‌باشد. آمیگدال نقش مهمی در حافظه و یادگیری دارد، هم چنین آمیگدال را می توان مرکز ترس مغز دانست. هنگامی که شخصی دچار استرس است اندازه، تعداد اتصالات عصبی و میزان فعالیت این بخش از مغز او افزایش پیدا می کند و این موضوع سبب ترسو شدن شخص می شود.
تاثیر استرس بر توقف تولید سلول‌های جدید در مغز
همه انسان‌ها به صورت روزانه برخی از سلول های مغزی خود را از دست می دهند؛ اما بدن انسان به صورت روزانه می تواند سلول های جدیدی را بسازد.
“BDNF” که مخفف کلمه انگلیسی “Brain-Derived Neurotrophic Factor” می باشد در فارسی فاکتور نورون زایی مشتق شده از مغز نام دارد. این فاکتور نورون زایی مشتق شده از مغز پروتئینی است که در سالم نگه داشتن سلول های مغزی و تحریک تشکیل سلول های جدید نقش اساسی دارد.این پروتئین را می توان به عنوان بارور کننده مغز معرفی کرد. BDNF می تواند اثرات منفی بر مغز را جبران کند اما کورتیزول تولید BDNF را متوقف می کند و در نتیجه سلول های جدید مغزی کمتری شکل می گیرد.کاهش سطح BDNF می تواند سبب بروز مشکلاتی مانند موارد زیر شود:
- افسردگی
- وسواس
- اسکیزوفرنی
- زوال عقل
- بیماری آلزایمر
استرس موجب کاهش مواد شیمیایی حیاتی مغز و در نتیجه افسردگی می شود
سلول های مغز انسان از طریق مواد شیمیایی به نام انتقال دهنده های عصبی با یکدیگر در ارتباط هستند. استرس مزمن باعث کاهش سطح انتقال دهنده های عصبی حیاتی از جمله دوپامین و سروتونین می شود.ب ا کاهش دوپامین و سروتونین فرد مستعد افسردگی می‌شود.
سروتونین چیست؟
سروتونین یک انتقال دهنده عصبی است که به صورت طبیعی در بدن همه انسان‌ها وجود دارد. لقب مولکول شادی را می توان به سروتونین نسبت داد. این انتقال دهنده عصبی در خلق و خو، یادگیری، کنترل اشتها و خواب نقش مهمی دارد. کاهش سروتونین در زنان سبب افسردگی، پرخوری و اضطراب می شود . هم چنین در مردان نیز می تواند سبب بروز مشکلات زیر شود
- مستعد ابتلا به اعتیاد الکل
- ADHD
- اختلالات کنترل برانگیختگی و خشم
برای مطالعه”افسردگی چیست و راه های تشخیص و درمان افسردگی ” کلیک کنید.
همانطور که گفته شد سروتونین به صورت طبیعی در بدن وجود دارد اما مصرف برخی از مواد غذایی می تواند سبب افزایش سطح سروتونین در بدن شود که آنها عبارتند از:
- تن ماهی دارای ویتامین B
- زردچوبه
- آووکادو
- موز
- دانه آفتابگردان
“برای محاسبه BMI و اطلاع از میزان اضافه وزن خود” کلیک کنید
دوپامین چیست؟
دوپامین را می توان به عنوان یک پیام رسان مهم مغز معرفی کرد که در مغز نقش پیام رسان عصبی و در خون نقش هورمونی دارد. لقب “مولکول انگیزه” را می توان به دوپامین نسبت داد و مسئول سیستم لذت و پاداش در بدن انسان می باشد. چنانچه میزان دوپامین در بدن به صورت زیادی کاهش یابد علائمی مانند بی تمرکزی، بی انگیزگی، بی حالی و افسردگی رخ می دهد. افرادی که دارای سطح کمی از دوپامین هستند با استفاده از الکل، کافئین قند و شکر می توانند به صورت موقتی میزان دوپامین را تقویت نمایند.
با توضیح دوپامین و سروتونین اکنون کمی شناخت از این دو انتقال دهنده عصبی دارید و لازم به ذکر است که افسردگی مبتنی بر سروتونین با اضطراب و زودرنجی همراه است در صورتی که افسردگی مبتنی بر دوپامین به صورت بی حالی و عدم لذت از زندگی نمایان می شود.
استرس شما را از همه لحاظ در معرض خطر روانی قرار می دهد
در تحقیقات اخیر تفاوت های فیزیکی در مغز افراد مبتلا به اختلالات استرس نشان داده شده است. در چنین افرادی نسبت ماده سفید مغز به ماده خاکستری بیشتر است. استرس مزمن شما را در معرض ابتلا به انواع بیماری های روانی از جمله اضطراب، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی، اختلال استرسی پس از ضایعه روانی (PTSD)، اعتیاد به الکل و اعتیاد به مواد مخدر قرار می دهد. بنابراین تاثیر استرس بر بدن و مغز خود را جدی بگیرید و راه حلی عاقلانه برای آن پیدا کنید.
“اختلال دو قطبی چیست و علائم آن کدام اند؟“کلیک کنید
استرس شما را خنگ می کند
استرس می تواند باعث شود که در شرایط حساس و مهم مانند زمان امتحانات، مصاحبه های شغلی و شرایط مشابه این موارد مغز شما به خوبی عمل نکند و قفل کند. در واقع این یک مکانیزم بقا می باشد. استرس به حافظه انسان آسیب می زند و باعث عدم تصمیم گیری صحیح و به موقع در فرد می شود.علاوه بر این استرس بر تمامی عملکردهای ادراکی نیز تاثیر منفی خواهد داشت.
برای مطالعه مقاله” همه چیز درباره استرس و اضطراب ” کلیک کنید
استرس مغز انسان را کوچک می کند
استرس می تواند باعث خرد شدن و کوچک تر شدن مغز انسان شود. کورتیزول می تواند باعث کوچک شدن،توقف و مرگ نورون های موجود در هیپوکامپوس شود.
تاثیر استرس بر مغز و بدن
هیپوکامپوس چیست؟
هیپوکامپوس یکی از دو ناحیه مغز انسان می باشد که موجب تولید سلول های جدید عصبی در طی زندگی انسان می شود و خاطرات را نگه می دارد. دانشمندان می گویند از دست دادن سلول های عصبی می تواند یکی از دلایل ابتلا به افسردگی باشد. هیپوکامپوس برای یادگیری، حافظه و تنظیم عواطف، توقف واکنش های استرس پس از اتمام اتفاق استرس زا مهم و ضروری می باشد.
استرس هم چنین می تواند سبب جمع شدن قشر جلوی مغز شود که این امر بر قدرت تصمیم گیری،حافظه و کنترل رفتار، اثرات منفی می گذارد.
استرس به سموم اجازه ورود به درون مغز را می دهد
مغز انسان نسبت به انواع سموم بسیار حساس است. سد خونی مغزی گروهی از سلول های بسیار تخصص یافته ای می باشد که به عنوان نگهبان ورود به مغز عمل می کند. این فیلتر نیمه تراوا در حالی که مواد مغذی مورد نیاز را به مغز می رساند در برابر مواد مضر از مغز محافظت می کند.
استرس موجب نفوذپذیر تر شدن سد خونی مغزی شده و باعث نشتی پیدا کردن آن می شود که همین موضوع سبب ورود مواد نامطلوب مانند مواد شیمیایی، پاتوژن ها، فلزات سنگین و انواع نوروتوکسین ها و سایر سموم به داخل مغز می شود. یک سد خونی مغزی سوراخ شده می تواند منجر به سرطان مغز،عفونت های مغزی و بیماری های دیگر شود.
استرس خطر ابتلا به زوال عقل و آلزایمر را افزایش می دهد:
یکی از نگران کننده ترین تاثیرات استرس بر روی مغز افزایش خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل می باشد. تشخیص ابتلا به بیماری آلزایمر در بین بزرگسالان و سالمندان یکی از ترس های بزرگ در حیطه سلامتی می باشد که رخداد این بیماری برای اغلب افراد از سرطان نیز وحشت آور تر می باشد. در حال حاضر آلزایمر ششمین عامل اصلی مرگ و میر می باشد. از بین هر سه سالمند یکی از آنها بر اثر آلزایمر یا سایر بیماری های زوال عقل جان خود را از دست می دهد و متاسفانه هیچ درمان قطعی هنوز برای آلزایمر پیدا نشده است.
با توجه به این که درمان قطعی برای بیماری آلزایمر تا کنون شناخته نشده است با رعایت موارد زیر می توان خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد که این موارد عبارتند از:
- داشتن یک رژیم غذایی سالم
- مصرف کمتر شکر و شیرینی جات
- انجام تمرین های ورزشی
- استفاده از مواد غذایی دارای چربی سالم
- عدم استفاده از دخانیات
- فعال نگه داشتن ذهن و مغز
- انجام بازی های ریاضی
- جلوگیری از قرار گیری در معرض فلزات سمی
- کاهش استرس
استرس مزمن، افزایش کورتیزول، اضطراب، دمدمی مزاج بودن و حسادتی که در دوران میان سالی به وجود می آید خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را دو برابر می کند. حتما تاثیر استرس بر بدن و مغز را باید جدی بگیرید.
استرس باعث می شود که سلول های مغزی خودکشی کنند:
استرس منجر به پیری زودرس در سطح سلول می شود و سلول های مغز و بدن را وادار به خودکشی زودرس می کند. برای درک بهتر این موضوع و چگونگی رخداد این اتفاق باید نگاهی به بخشی از کروموزوم های خود که تلومر ها نامیده می شوند بیندازیم.
اگر در دبیرستان رشته تحصیلی شما تجربی بوده باشد و زیست شناسی را کمی به خاطر بیاورید می دانید، زمانی که یک سلول تقسیم می شود، مواد ژنتیکی را از طریق کروموزوم‌ها به سلول های بعدی منتقل می کند. تلومرها کلاهک انتهایی محافظ بر روی کروموزوم‌ها می باشند. زمانی که یک سلول تقسیم می شود،تلومرها کمی کوتاه تر می شوند و زمانی که به یک کوتاهی قابل توجه برسند از شکسته شدن جلوگیری می کنند و دست به خود کشی می زنند و سپس سلول می میرد.
تلومر‌های کوتاه شده منجر به تحلیل سلول های مغزی شده و تلوومر های درازتر منجر به تولید سلول های مغزی جدید خواهند شد. در واقع طول تلومتر می تواند مهم ترین شاخص سن بیولوژیکی و خطر ابتلا به بیماری های گوناگون باشد.امروزه برخی از دانشمندان و محققان بر این باورند که طول تلومتر برای تشخیص بیماری هایی مانند آلزایمر،بیماری های قلبی،دیابت و سرطان ابزاری بهتر از سایر ابزارهای تشخیصی متداول می باشد.
استرس مزمن به التهاب و افسردگی مغز کمک می کند
واقعیتی که شاید هنوز کمی ناشناخته باشد این است که مغز سیستم ایمنی مخصوص به خود را دارد. سلول های ایمنی ویژه ای به نام “میکروگلیا” از مغز و نخاع در برابر عفونت ها و سموم محافظت می کنند.متاسفانه گفته می شود که سلول میکروگلیا هیچ کلید خاموش و روشنی ندارد و این بدان معناست که این سلول پس از اینکه برای اولین بار فعال می شود تا زمانی که می میرد سبب ایجاد التهاب می شود.استرس مزمن یکی از عواملی است که خطر فعال شدن میکروگلیا را افزایش می دهد که این موضوع سبب ایجاد التهاب مغزی می شود.باور عموم بر این است که کمبود سروتونین منجر به افسردگی می شود اما شواهد فزاینده ای کشف شده است که الهتابات مغزی را علت ریشه ای افسردگی می دانند. این نظریه “مدل افسردگی سیتوکین” نامگذاری شده است.میکروگلیا های فعال شده سیتوکین ها را تولید می کنند. تولید سیتوکین با افسردگی از جمله اختلال افسردگی اساسی و خطر خودکشی رابطه مستقیم دارد. این موضوع می تواند با مشکلات دیگری همراه باشد که عبارتند از:
- اضطراب
- عدم توانایی در تمرکز
- از دست دادن حافظه
- اسکیزوفرنی
- پارکینسون
- آلزایمر
برای مطالعه” ۶ راهکار برای افزایش قدرت تمرکز و حافظه “کلیک کنید
سیتوکین چیست؟
سیتوکین به پروتئین هایی که واکنش های التهابی در مغز را به جریان می اندازند گفته می شود.
برخی از عوارض جانبی استرس (تاثیر استرس) که موجب سرکوب خوشحالی و سرحالی در انسان می شود عبارتند از:
- نگرانی
- ترس بیش از حد
- خشم و ناامیدی
- نوسانات خلقی
- افکار خودکشی
- بی‌خوابی،کابوس
- عدم تمرکز
- اختلال در یادگیری اطلاعات جدید
- عصبی شدن
- فراموشی و سردرگمی ذهنی
- عدم توانایی در تصمیم گیری
- تحریک پذیری و واکنش بیش از حد معمول به دلخوری های کوچک
- افزایش سیگار کشیدن
- افزایش اعتیاد به الکل و دخانیات
- حالت تدافعی یا سوء ظن بیش از حد
“اختلال در یادگیری چیست و چگونه باید آن را تشخیص دهیم و درمان کنیم؟”کلیک کنید
امیدواریم با خواندن این مقاله و آگاهی از تاثیر استرس بر مغز و بدن ، استرس را از خود دور کرده و بتوانید و در تمامی مراحل زندگی خود با حفظ خونسردی و آرامش خود به بهترین نتیجه ممکن برسید.
به صفحه اینستاگرام ما بپیوندید و از اخبار، مطالب مفید و کدهای تخفیف آگاه شوید
ثبت ديدگاه